از چشم‌های فرانسیس بیکن‌وار تا باغ‌هایی برای سرخوشی / گالری‌گردی ایران آرت در 4 نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته به نمایشگاه‌های گالری طراحان آزاد، سیحون، دنا و هما سر زده‌ایم.
ایران آرت: نمایشگاه نقاشی‌های فردریک لگلیز با عنوان «خودنگاره‌هایی از سایه‌هایم» در گالری طراحان آزاد، نمایشگاه گروهی مجسمه با عنوان «باغ وحش» در گالری سیحون، نمایشگاه نقاشی‌های رسول یونان با عنوان «مسافران ماه سیزده» در گالری دنا و نمایشگاه نقاشی‌های الهام نفیسی با عنوان «باغ سرخوشی» در گالری هما از سوژه‌های این هفته ایران آرت هستند.
چشم‌هایی از آنِ فرانسیس بیکن
"هنرمندان در طول تاریخ هنر سعی بر بازنمایی و شناساندن خود به مخاطبان آثارشان داشته‌اند اما لزوما همیشه خود موضوع کار خویش نبوده‌اند، اولین نشانه‌های پیدایش تصویر هنرمند در اثرش و خلق خودنگاره‌ها را می‌توان در قرن پانزدهم میلادی و در مکتب رنسانس جستجو کرد. این خودنگاره‌ها که امروز بخش مهمی از تاریخ هنر شناخته می‌شوند و همواره راهی برای شناخت هنرمند و نگاه او به خود و سوژه‌اش بوده‌اند، اکنون دریچه‌هایی برای درک هویت و دغدغه‌ها و ورود به دنیای شخصی او به شمار می‌روند. خودنگاره‌ها بی‌شک بیانیه‌هایی از زبان هنرمندان‌اند که به تصویر کشیده شده‌اند و همگی در یک موضوع با یکدیگر مشترک‌اند: حساسیت وسواس‌گونه هنرمند در کشف هویت خویش و رابطه این هویت با آثارش. ..."
این متن بخشی از بیانیه مجموعه فردریک لگلیز با عنوان "خودنگاره‌هایی از سایه‌هایم" است که توسط ساقی پرخیده کیوریتور نمایشگاه نوشته شده است. با ورود به گالری طراحان آزاد و مواجه با خودنگارههای لگلیز آثار فرانسیس بیکن در ذهنم مرور میشود، لگلیز فی‌نفسه به آثار بیکن نزدیک نشده اما برخی از آثار او چهره‌های پر از آشوب و هیاهو بیکن را تداعی می‌کند.
فردریک لگلیز هنرمند معاصر فرانسوی است، او سال‌هاست به نقاشی مشغول است و کارش را با نقاشی آبستره آغاز کرده، اما در دوره‌ای از زندگی مانند بسیاری از هنرمندان دیگر با توجه به شرایط جدید زندگی‌اش شیوه کارش را تغییر می‌دهد. او به بهانه مکاتبه‌های عاشقانه با همسرش که در شهری دیگر زندگی می‌کرد، شروع به نقاشی‌های واقع‌گرایانه از مدل‌های زنده کرد. او این آبرنگ‌ها را به عنوان هدیه برای همسرش می‌فرستاد و کم کم این نقاشی‌ها به صورت بدنه اصلی کارهای او درآمدند.
آثار لگلیز پرتره‌هایی از انسان در ابعاد کوچک است، شاید در ابعادی به اندازه سر یک انسان. او انسان‌ها را به اندازه و متناسب با واقعیت دیده و ترسیم کرده است. اما این پرتره‌ها نمونه عینی در جهان واقعیت ندارد، سرهای لگلیز چندین چشم دارند و از طریق چندین دریچه در سر می‌توانند جهان را ببینند؛ اما مخاطب در مقابل این چشم‌ها نمی‌داند که به کدامیک خیره شود و نمی‌داند الان از طریق کدام چشم مورد بررسی و کنکاش قرار می‌گیرد.
شاید عنوان "چشمهایش" عنوان مناسب‌تری برای این مجموعه باشد چرا که تمام این خودنگاره‌ها با چشمان متعددی که دارند جهان را می‌بینند و می‌سنجند.
در برخی از آثار شاهد در هم آمیختگی اجزاء چهره هستیم که آثار فرانسیس بیکن را یادآور میشود. اینکه چرا فردریک لگلیز انسان‌های اطرافش و مدل‌های زنده را اینچنین دیده و ارزیابی کرده است جای بحث و تأمل دارد. اینکه چرا لگلیز خود را در دنیایش اینگونه سرشار از چشم و نظاره‌گر می‌یابد؟ او به دنبال کشف و شهود است؛ کشف در دنیای مدرن و پیچیده حاضر که در آن انسان‌های بسیار متفاوت و متنوع از منظر ظاهر و اندیشه زندگی می‌کنند.
در کنار آثاری که بر روی دیوار نصب شده بود تعدادی اثر نیز در اندازه کوچک در دفتری برای تورق و دیدن بر روی میزی قرار دارد.
فردریک لگلیز یک نقاش اروپایی است که نباید شرایط محیط و زیست او و تأثیرگذاری آن بر آثارش را نادیده گرفت، آثار هر هنرمند را باید با برآیندی از گذشته و تجربه زیسته او مورد مطالعه و مشاهده قرار داد.
نمایشگاه آثار فردریک لگلیز با عنوان "خودنگاره‌هایی از سایه‌هایم" تا ٢٢ اسفند در گالری طراحان آزاد ادامه دارد. گالری طراحان آزاد در میدان فاطمی، میدان گل‌ها، میدان سلماس، شماره ٥ قرار دارد.
باغ اهل
مجموعه‌ای از حیوانات با ظاهر انسان یا به بیان بهتر مجموعه‌ای از انسان‌ها با ویژگی‌های حیوانات، در کنار هم در گالری سیحون جمع شده‌اند. این مجوعه آثار که توسط محسن غلامی کیوریتوری شده است با عنوان «باغ وحش» به نمایش درآمده است.
در این مجموعه هر یک از هنرمندان از زاویه دید خود به دنیای پیرامون نگریسته‌اند. آنها انسان‌هایی را با ظواهری از حیوانات یافته‌اند در این مجموعه آثاری از مجتبا رمزی، محسن غلامی، میترا ارباب سلجوقی، نیلوفر موسوی و صدف نادری به نمایش در آمده است.
در این مجموعه هر یک از آثار به موجودات نیمه انسان- نیمه حیوان پرداخته شده است. حیواناتی که بخش‌هایی از ویژگی‌های ظاهری یا اخلاقی و حالات انسانی دارند. مجتبا رمزی در اثرس با عنوان «خوک»، دو خوک به هم چسبیده را مجسم کرده است که بر محل اتصال این دو خرگوشی در قامت انسان نشسته، در این اثر خوک‌ها نیز با ویژگی‌های انسانی پرداخته شده‌اند.
در تک اثری از محسن غلامی با عنوان «اسب آبی در باغ وحش»، اسب آبی با رنگ تیره پرداخته شده است. شاید در نگاه اول این اثر تنها یک اسب آبی به نظر برسد اما با کمی تأمل متوجه شکل انسانی او می‌شویم به ویژه زمانی‌که در حال سر دادن فریادی از درون است. اما نکته جالبی که این اثر دارد دو بال بسیار کوچکی‌ست که بر پشتش قرار دارد، دو بالی که آنقدر کوچک است که مطمئن می‌شویم قرار نیست این اسب آبی پر هیبت را به پرواز در بیاورد.
در مجموعه اثری دیگر با عنوان «زن‌ها» از نیلوفر موسوی، سردیس زنانی زیبا را می‌بینیم که شاخ‌هایی بر سر آنها قرار دارد. شاخ‌های گوزنی که بخشی از چهره زنان شده‌اند گویی این زنان با این شاخ‌های ناسور و نا به جا به زمانه فخر می‌فروشند.
در دو اثر دیگر از صدف نادری با عناوین «سگ» و «پَر» دو اثر از اجزاء یک حیوان را می‌بینیم، یک سر که بخشی از آن از میان رفته و گلوله‌ای بر آن قرار گرفته است و یک سگ که در یک قلاده گرفتار شده و بخشی از صورتش را از دست داده است. صدف نادری در اثر دیگرش شکلی از یک پر را نمایش داده که در حالتی باز و سوداگر قرار گرفته است. این پر می‌تواند نشانه‌ای از اندیشه و درونیات انسان باشد.
دو اثر دیگر نیز در این نمایشگاه ارائه شده است یکی از آنها باز هم سردیس زنانی را نشان می‌دهد مزیّن شده با شاخ حیوانات و همچنین اثری از یک موجود عجیب و غریب با دست و پاهایی متعدد و صورتی از صدف که نه می‌توان آن را متعلق به دنیای انسان‌ها دانست و نه حیوانات، به نظر می‌رسد او تکه‌ای از دنیای ناشناخته‌ای است که انسان- حیوان‌های تکامل یافته آن را تسخیر کرده‌اند.
نمایشگاه گروهی مجسمه با عنوان «باغ وحش» تا 22 اسفند در گالری سیحون ادامه دارد. گالری سیحون در خیابان وزرا، کوچۀ چهارم، شمارۀ 11 قرار دارد.
شاعری که نقاش میشود
رسول یونان، یکی از شاعران شناخته شده در عرصه ادبیات نو فارسی و همچنین محبوب در میان نسل جوان امروز است. ما یونان را با اشعارش می‌شناسیم و یاد می‌کنیم، اما او این روزها با نمایشگاهی از نقاشی‌هایش عزم گفت‌وگو کرده. رسول یونان در نمایشگاهی با عنوان «مسافران ماه سیزده» به نمایش نقاشی‌هایش پرداخته است.
این نقاشی‌ها بیشتر بوی شاعرانگی می‌دهد تا عناصر بصری. نقاشی‌های یونان برگرفته از ذهن شاعر پیشۀ اوست؛ استعاره‌ها، کنایه‌ها، ایهام‌ها و بدیل‌ها همه بخشی از وجود رسول یونان است که تفاوتی ندارد با هر مواد و متریالی که به دست داشته باشد همین ذهن شاعرانه را به تصویر می‌کشد و در معرض سمع و نظر مخاطب می‌گذارد.
رسول یونان در این آثار به ترسیم شهری پرداخته آنگونه که یک شاعر می‌بیند و می‌پسندد. شهری پر از جادوگری، شهری که در واقعیت نمی‌توان آن را یافت و تنها در جهان فراواقعی و سورئال باید در پی آن بود. شهر خیس باران خورده و پرنده‌هایی که آزادانه در آن پرواز می‌کنند. انسان‌هایی که در خیابان‌های سرشار از سکوت قدم می‌زنند تا در انتهای خیابان عاشق شوند.
این دنیای رسول یونان است. برای یک مخاطب همیشه جالب بوده که از هنرمند مورد نظرش اثری جدای آثار پیشین به‌ویژه با شیوه و متریال جدید ببیند، همانطور که شاعری نقاش میشود، همانند سهراب سپهری. اما مسئله‌ای که در این میان وجود دارد و آن را باید فارق از محتوای اثر دید همان فرم نهایی است، آنجا که پای دانستن تکنیک و داشتن مهارت به میان می‌آید و آثار یونان از این حیث ضعیف عمل کرده، همانند مسافری که پای رفتن ندارد. این امر در پرداختن به سوژه کاملاً مشهود بود.
نمایشگاه آثار رسول یونان با عنوان «مسافران ماه سیزده» تا 22 اسفند در گالری دنا برپاست. گالری دنا در خیابان سپهبد قرنی، کوچۀ سوسن، شمارۀ 4 قرار دارد.
جنگل با شکوه
نمایشگاه نقاشی‌های الهام نفیسی با عنوان «باغ سرخوشی» در گالری هما به نمایش درآمده است. این نمایشگاه به دنیایی می‌پردازد عاری از انسان و هر جایی که انسان سرک نکشد حتما می‌تواند خوش و خرم باشد.
نقاشی‌های نفیسی سرشار از رنگ و طراوت است و جنگلی را با حیوانات سرخوش نشان می‌دهد. حیواناتی که در این باغ در حال زندگی، مراوده و دلربایی هستند. آنها بدون حضور انسان به زندگی طبیعی خود بدون هیچ مانعی ادامه می‌دهند، گویی باغ سرخوشی نفیسی تنها جایی است که دست انسان به آن نرسیده و از گزند آن در امان مانده است.
"باغ سرخوشی" برگرفته از مینیاتورهای ایرانی است و حیوانات را در دنیای ریز شده و جزئی مینیاتور ترسیم کرده است. حیوانات این باغ درست بر سر جای خود قرار گرفته‌اند. شیر جنگل در این باغ با همان صلابت و ابهت ایستاده و همچنان سلطان جنگل است. اما بر خلاف دنیای پیرامون‌مان که این روزها سرشار از استرس و تشویش است، باغ سرخوشی از این هیاهوی درون کم می‌کند و ما در جهانی صاف، روان و آرام قرار می‌دهد. شاید نمایشگاه آثار الهام نفیسی یکی از رسالت‌های هنر را به انجام رسانده است. رسالتی که قرار است انسان را دچار حظ بصری کند و او را به دنیایی فرای واقعیت پرتاب کند و برای لحظاتی او را از جهان ایزوله و استاندارد شده مدرن خلاصی دهد همان رسالتی که مارکوزه از آن صحبت می‌کند: «هنر تنها راه رهایی‌بخش انسان تک ساحتی است.»
نمایشگاه آثار الهام نفیسی با عنوان «باغ سرخوشی» تا 21 اسفند در گالری هما برقرار است. گالری هما در خیابان کریم‌خان، خیابان سنایی، کوچۀ چهارم غربی، شمارۀ 8 قرار دارد.
