واکنش اصغر فرهادی به قرار گرفتن نامش در میان چهره‌های تأثیرگذار جهان
کارگردان بلندآوازه ایرانی می‌گوید: این اتفاق مسئولیت بزرگی بر دوش دارد. در واقع فرد وارد یک زمین لغزنده شده که در آن باید بدون کوچک‌ترین لغزشی تمام کارها را درست انجام دهد. باید خیلی بیشتر مراقب گفتار و رفتار خود باشید.
ایران آرت: اصغر فرهادی چهل و نهمین زادروز خود را جشن گرفت. او با ساخت فیلم "یک قهرمان" خود را دوباره در مسیر دریافت جوایز معتبر سینمایی جهان ازجمله جوایز نخل طلای کن و اسکار بهترین فیلم یا بهترین فیلم بین‌المللی قرار داده است. او در سال 2018نخستین فیلم خود در خارج از کشور با عنوان "همه می‌دانند" را در اسپانیا ساخت.
به گزارش همشهری، در زمان حضور فرهادی در اسپانیا نشریات مختلفی با وی درباره فیلم‌های قبلی وی و فیلم"همه می‌دانند" گفت‌وگو کرده بودند. مگزین دیجیتال ازجمله این نشریات بود که با اصغر فرهادی گفت‌وگوی متفاوت‌تری انجام داد و در این گفت‌وگو به جهان‌بینی و نگرش فرهادی به دنیای پیرامون خود پرداخت. بخش‌های مهمی را از گفت‌وگوی "خوان لوئیس آلوارس" از سایت اسپانیایی‌زبان "مگزین دیجیتال" با اصغر فرهادی در پی می‌خوانید.
شما در ساخت فیلم‌های خانوادگی خود را کارگردانی موفق نشان داده‌اید. چگونه ایده ساخت فیلم‌های پیچیده با محوریت موضوع خانواده به ذهنتان خطور می‌کند؟
زمانی که نگارش فیلمنامه را آغاز می‌کنم به‌طور ناخودآگاه خانواده و مسائل مرتبط با آن به‌صورت یکی از نکات محوری فیلمنامه‌ام در می‌آید و اینگونه نیست که با پیش‌فرض قبلی خواسته باشم خانواده را محور داستان فیلم‌هایم قرار دهم. خیلی از موضوعات داستانی که به ذهنم خطور می‌کند در بستر خانواده می‌گذرد. چیزی در ارتباطات خانوادگی وجود دارد که من را قادر می‌سازد از طریق داستان یک خانواده به مسائلی که ذهنم را مشغول کرده بپردازم و از نگرانی‌هایم بگویم و افکارم را با صدای بلند بیان کنم. روابط خانوادگی روابط پیچیده‌ای هستند که در گذر زمان دچار تغییر و تحول می‌شوند. روابط و مسائل خانوادگی پیوندهای غیرشخصی با تاریخ دارند و همین مسئله آنها را جذاب می‌کند.
در گفتار شما عموما واژه و مفهوم انسان رنگ پررنگی به‌خود می‌گیرد. چرا انسان و انسانیت از نظر شما ارزشمند است؟
تردیدی ندارم که انسان بهترین موجود روی زمین است.... البته همینطور که بهترین است می‌تواند در شرایطی به بدترین نیز تبدیل شود. این ویژگی دوگانه و شگفت‌آور "انسان" برایم جالب است. به انسان‌ها خیلی احترام می‌گذارم و برایم شناخت و مطالعه بیشتر انسان‌ها موضوعی بسیار جذاب است، برای من جالب است از احساسات انسانی و آنچه انسان را وادار به واکنش یا عمل می‌کند بیشتر بدانم. انسان مانند کتابی است بی‌پایان که در هر فصل خود شگفتی‌هایی را پنهان کرده است.
حتی زمانی که انسان به‌دلیل تفکرات یا دیدگاه‌های خاص خود زمینه‌ساز بروز خشونت شود؟
همواره بر این باور بوده‌ام که ریشه خشونت در تحقیر نهفته است. اجتناب از تحقیر می‌تواند از بروز خشونت جلوگیری کند.البته بر این باورم انسان از هر راهی در تلاش است از خشونت دوری کند. او در این راه حتی اگر برای رسیدن به این هدف در وضعیت بدی قرار بگیرد و متضرر شود، به‌شدت تلاش می‌کند. معتقدم در دنیایی که ما زندگی می‌کنیم انسان‌های خاص و شگفت‌آوری نیز وجود دارند که می‌توانند با کاشتن بذر امید نسبت به تحقیر واکنش نشان دهند.
این درهای باز امید را در همه فیلم‌هایتان به تصویر کشیده‌اید؟
من نیز عمیقا به امید باور دارم و معتقدم که به سمت آینده درخشان‌تری در حال حرکت هستیم. به‌عنوان مثال در همین اروپا که زمانی جنگ‌های زیادی در آن رخ داده، امروز دیگر اثری از جنگ‌های خشونت‌بار سابق نیست. ضرب‌المثلی هست که می‌گوید "اینکه ما صدای رشد یک درخت را نمی‌شنویم، به این معنا نیست که این درخت در حال رشد کردن نیست."
یک هنرمند خلاق برای تغییر دنیایی که به‌نظر تا حد زیادی دچار بی‌عدالتی شده، چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟
به‌نظر من هنرمند باید از بیان تضاد میان فرهنگ‌ها و درک نادرستی که از اوضاع جهان وجود دارد، خودداری کند. همانگونه که در بیانیه‌ای که در زمان عدم‌پذیرش جایزه دوم خود اعلام کردم، باید کاری کرد که دوربین‌ها روی مسائلی که ما را به هم نزدیک می‌کنند، زوم کنند نه روی مسائلی که باعث اختلافات دائمی یا جدایی ما می‌شوند. فکر می‌کنم که اهالی دنیای فرهنگ و هنر باید در این میان مانند یک پل ارتباط دهنده، نقش ایفا کنند. هر فرهنگی رنگی دارد، زمانی که فرهنگ‌ها به هم نزدیک شوند، یک رنگین‌کمان تشکیل می‌شود، اما اگر یک رنگ بخواهد دیگر رنگ‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار دهد دیگر با یک رنگین کمان زیبایی مواجه نخواهیم بود. نباید اجازه دهیم که یک فرهنگ بر سایر فرهنگ‌ها غلبه کند.
زمانی که مجله تایم شما را به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های سال انتخاب کرد چه چیزی به ذهنتان خطور کرد؟
در وهله اول از چنین انتخابی خوشحال شدم. اما بعد ترس زیادی مرا فراگرفت چون فردی که به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های سال انتخاب شده، مسئولیت بزرگی بر دوش دارد. در واقع این فرد وارد یک زمین لغزنده شده که در آن باید بدون کوچک‌ترین لغزشی تمام کارها را درست انجام دهد. در واقع چنین اتفاقی، از طرفی مثبت و از طرفی هم منفی است. مثبت به‌دلیل اینکه صدای شما پس از این انتخاب، قوی‌تر می‌شود و به مردم بیشتری که می‌خواهید برایشان از نگرانی‌هایتان بگویید، می‌رسد.اما از سوی دیگر نیز باید خیلی بیشتر مراقب گفتار و رفتار خود باشید، این مسئله احساس خاصی در شما ایجاد می‌کند و ممکن است تا حد زیادی باعث دوری شما از اجتماع شود. به همین دلیل باید خیلی مراقب بود.
زمانی که در جوانی در مغازه عکاسی به‌کار دسته‌بندی و مرتب کردن عکس‌های مغازه مشغول بودید آیا فکر می‌کردید، روزی به چنین جایگاهی در عرصه هنری برسید؟
هیچ‌گاه چنین فکری به ذهنم خطور نکرده بود. همه‌‌چیز برایم از دوران کودکی شروع شد چرا که نیاز داشتم برای دیگران داستان تعریف کنم و در این زمینه مهارت پیدا کرده بودم و داستان‌های جالب و جذابی روایت می‌کردم. بعد‌تر و در زمان تحصیل نیز در مغازه عکاسی کار می‌کردم و در زمان مرتب کردن عکس‌های خانوادگی با ارتباطات و پیچیدگی‌های درونی خانواده‌ها آشنا شدم و به همین‌خاطر موضوع خانواده و مسائل مرتبط با آن برایم اهمیت پیدا کرد.
