خالق "جنگ و صلح" و سالروز تولدش/ لئو تولستوی به روایت تاریخ

امروز سالگرد درگذشت مردی است که نه تنها در روسیه که در سراسر جهان از او به عنوان نویسنده‌ای شاخص یاد می‌شود.

ایران آرت، آنچنان که در کشورش به نام او سکه ضرب شده و در عرصه جهانی ادبیات هم از او به عنوان یکی از غول‌های ادبی یادمی کنند. "لئوتولستوی"، نویسنده و فعال اجتماعی-سیاسی که بیش از 90 عنوان کتاب و مقاله از او به یادگار مانده و تأثیر بسیاری بر نویسندگان همدوره و نسل‌های بعد از خود به جای گذاشته است.

پرویز شهدی مترجم

شهرت "لئو تولستوی" تنها برای نوشته‌هایی که از او به جای مانده نیست؛ او به سبب شرایط خانوادگی خاص و از سویی تفکری که از آن پیروی می‌کرد به شهرت و محبوبیت بسیاری هم درمیان روس‌ها و هم اروپائیان دست پیدا کرد. تولستوی در خانواده‌ای ثروتمند و زمین دار متولد شد. سال‌های ابتدایی جوانی‌اش در حالی سپری شد که روالی همچون دیگر افراد قشری که به آن تعلق داشت را در پیش گرفته بود. سال‌های جوانی آنقدر پرشر و شور بود که حتی در جنگ هم شرکت کرد. با این حال قدری که گذشت روال زندگی و تفکراتش آنقدر دگرگون شد که حتی بخشی از زمین‌هایش را به رعیت‌ها بخشید و این در حالی بود که در آن زمان رعایا هنوز زندگی آزادی نداشتند. تأثیر این دگرگونی مهم را می‌توان هم در زندگی و هم در آثار تولستوی دید. از سوی دیگر تولستوی با بسیاری از نویسندگان و افراد مشهور همدوره خود از جمله پوشکین و گاندی هم تعامل داشت، با برخی نشست و برخاست داشت و با آنهایی که همچون گاندی در سرزمین دیگری زندگی می‌کردند از طریق مکاتبه ارتباط داشت. او در مسیر تغییر سبک و تفکر زندگی‌اش تا جایی پیش رفت که ترجیح می‌داد همچون یک روستازاده زندگی کند تا یک اشراف‌زاده زمین‌دار و این مسأله‌ای است که تأثیر زیادی در کسب جایگاهی برجای گذاشت که از آن خود کرد.کافیست کمی درباره زندگی او جست‌و‌جو کنید تا ببینید که چه زندگی و تفکرات عجیبی داشته است. اما از نظر اخلاقی جالب است بدانید که مردی بسیار تندخو بوده و این تندخویی هم در روابط خانوادگی او و هم در نوشته هایش تأثیری مشهود داشته است. اگر "جنگ و صلح" یا "رستاخیز" را بخوانید به‌طور حتم با ردپای پررنگی از مسأله روبه‌رو می‌شوید، بویژه در رمان "رستاخیز" آنجا که کاراکتر اشراف‌زاده به دختری خدمتکار تجاوز کرد و در نهایت او و بچه‌اش را رها کرده و می‌رود. با این حال بعدها پشیمان می‌شود و برای جبران آنچه بر سر دختر بینوا آورده بوده به سراغش می‌رود و تمام زندگی‌اش را وقف او می‌کند. تمام نوشته‌های تولستوی را می‌توان انعکاسی از زندگی خودش دانست، آنچنان که اغلب آثار او برگرفته از ماجراهایی واقعی از زندگی اطرافیان او و همچنین زندگی شخصی‌اش بوده‌اند.

 اهمیت آثار تولستوی تنها به سبب ساختار داستان‌ها و رمان هایش نیست، مضامینی که در خلق نوشته‌هایش از آنها بهره گرفته هم جایگاه خاصی به تولستوی بخشیده است. با وجود شمار بسیار آثاری که از او به یادگار مانده، مهم‌ترین آثارش همان سه رمانی هستند که شهرت تولستوی به آنها گره خورده؛ رمان‌های "جنگ و صلح"، "آناکارنینا"و"رستاخیز" که بی‌اغراق از شاخص‌ترین آثار ادبیات جهان به شمار می‌آیند و خواندن آنها برای هر فرد علاقه‌مند به ادبیات واجب است.