روزآمدی در آئیین‌نامه‌های هنری الزامی است / نگاهی به بروکراسی اداری در حوزه هنر
روز آمد کردن آیین نامه‌های هنری موضوعی است که این روزها در معاونت هنری وزارت ارشاد کلید خورده است.
ایران آرت: اواخر اردیبهشت ماه سال جاری، سید محمد مجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی نامه‌ای به مدیران کل معاونت هنری تاکید کرد که بازنگری در عملکرد شوراها، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل در دستور کار خود قرر دهند و این موضوع را ضرورتی برای تسریع در عملکردهای حوزه نظارتی هنر دانست. در این نامه به مدیران کل هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی، موسیقی، آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری و دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس مأموریت داده شد تا با همکاری، همراهی مشاوره و برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی معاونت هنری، آیین‌نامه یا دستورالعمل هر یک از شوراها مورد بازبینی قرارگیرد و همچنین بررسی شود که هر یک از شوراها بر پایه چه مستندی و برای چه وظیفه‌ای به وجود آمده‌اند؟ و چگونه می‌توان با استفاده از ظرفیت خرد جمعی و رفتار شورایی برای تعامل بیشتر با اهل هنر، افزایش مشارکتِ متخصصان در امور تخصصی و بهبود فضای فعالیت‌های هنری تلاش کرد. در پی مکاتبه سید محمد مجتبی حسینی با سه تن از پیشکسوتان و فعالان هنرهای نمایشی گفت‌وگویی داشتیم تا نظر هنرمندان را درباره عملکرد شوراها و تغییر در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها جویا شویم
آیین نامه ها باید متناسب با شرایط روز باشد
قطب‌الدین صادقی پژوهشگر، کارگردان، نویسنده و بازیگر تئاتر با تاکید بر اینکه در اصلاح و بازنگری آئین‌نامه‌ها و بازبینی شوراها مهمترین اصل، توجه به نیازها و تنگناهای عرصه تئاتر است، گفت: این آئین‌نامه باید متناسب با شرایط در جهت رفع نیازها و تنگناهای موجود در تئاتر امروز تدوین و تصحیح شود. مسیر اصلاح آن باید در جهت امور خلاقه باشد و با بیشترین شفافیت و به شکل هنرمندانه در راستای تحکیم امور و یاری رساندن به هنرمندان تهیه و اجرا شود.
او در ادامه افزود: از زمان دولت نهم به بعد قراداد تیپ منتفی شد و در پی آن تولید آثار فاخر به حداقل رسید و تئاتر به دست دلالان افتاد. این موضوع جریان تئاتر را تحت تاثیر قرار داد و به نظرم باید در تدوین آئین نامه جدید، تمهیداتی در نظر گرفته شود تا تولید آثار فاخر با نظارت کارشناسان و متخصصان دولتی صورت گیرد چرا که تهیه‌کنندگان خصوصی تنها به فکر جیب‌شان هستند.
مدیر تماشاخانه شانو لزوم تشکیل هیأت کارشناسی در جهت تولید آثار فاخر را مهم عنوان کرد و یادآور شد: به نظرم باید با نظارت هیئت کارشناسی بدون توجه به بازده مالی، در جهت تولید آثار فاخر و اندیشمند گام برداشته شود. تئاتر ما اکنون به سمت تئاتر لاله‌زار پس از کودتای 28 مرداد ماه 1332 رفته است و تولید نمایش‌های فاخر رخت بر بسته است.
صادقی همچنین اضافه کرد: این دلالان، امروزه با اتکا به داستان‌های فرومایه و چهره‌های میدانی جریان تئاتر را به دست گرفته‌اند و این موضوع به دلیل فقدان تصدی‌گری دولت و نبود حضور کارشناسان است و باید با استراتژی‌های لازم دست دلالان تئاتری که تنها به فکر پر کردن جیب‌هایشان هستند، قطع شود.
تماشاخانه‌های خصوصی به آئین‌نامه اضافه شود
حسین مسافرآستانه از مدیران شناخته شده تئاتر ایران و دبیر جشنواره تئاتر فجر در دوره‌های بیست و چهارم و بیست و هفتم، درباره بازنگری در آئین‌نامه شوراها گفت: به نظرم این اقدام معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کاملاً درست است چرا که آئین‌نامه موجود در حوزه تئاتر، از زمان تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی که به سال‌ها پیش باز می‌گردد تا کنون مورد بازنگری قرار نگرفته است.
او در ادامه افزود: چندین سال از تصویب این آئین‌نامه می‌گذرد و با توجه به نیازهای روز، تنوع و موضوعات تئاتر، آئین‌نامه پیشین اکنون باید با حضور و نظر کارشناسانی خبره و آگاه مورد بازنگری قرار گیرد.
مسافر آستانه ضمن بیان اینکه اکنون با فعالیت بخش عظیمی در تئاتر سر و کار داریم، عنوان کرد: چند سالی است که تماشاخانه‌های خصوصی به تالارهای نمایشی اضافه شده‌اند و در آئین‌نامه موجود هیچ راهکار و اشاره‌ای به آنها نشده است و باید در تدوین و تصحیح آئین‌نامه، این بخش نیز اضافه شود.
او همچنین اضافه کرد: تماشاخانه‌های خصوصی مورد حمایت دولتی نیستند و درآمد آنها، تنها از طریق جذب تماشاگر تامین می‌شود و باید در آئین‌نامه جدید، تمهیداتی برای آنها اندیشیده شود و به این مهم توجه شود.
مدیرکل سابق اداره کل هنرهای نمایشی با اشاره به اینکه موارد تخصصی مورد بازنگری در آئین‌نامه بسیار است اما کلیت آن به تماشاخانه‌های خصوصی بازمی‌گردد، متذکر شد: مابقی موارد اصلاحی در آئین‌نامه نشات گرفته از اضافه شدن تماشاخانه‌های خصوصی است و باید طی جلساتی با کارشناسان خبره مورد بررسی قرار گیرد.
هنرمندان از مفاد آئین‌نامه بی‌اطلاع هستند
محمدرضا خاکی، پژوهشگر، مترجم، کارگردان و مدرس تئاتر درخصوص اصلاحات آئین‌نامه جدید که مورد اشاره معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته است، گفت: این آئین‌نامه تنها در ادارات و جلسات مدیران منتشر می‌شود و در دسترس هنرمندان قرار نمی‌گیرد بنابراین بسیاری از فعالان از مفاد آن بی‌اطلاع هستند.
او در ادامه افزود: آئین‌نامه باید در جهت وضعیت تئاتر امروز تهیه و تدوین شود و تنها با حضور تعدادی از مدیران تصمیم‌گیری‌ها صورت نگیرد. نیاز است تا هنرمندان در جریان امور باشند و نظرات آنها نیز مورد بررسی و پرس‌جو قرار گیرد.
این مدرس تئاتر با اشاره به اینکه جامعه تئاتری وضعیت نابسامانی دارد، اضافه کرد: به نظرم باید پس از تهیه و تدوین آئین‌نامه، آن را در اختیار هنرمندان پیشکسوت قرار دهند تا آنها نیز مواردشان را در این خصوص عنوان کنند. آئین‌نامه موجود تا کنون انتشار نیافته و اکثر هنرمندان در جریان مفاد آن نیستند. آئین نامه پیشین اکنون باید با حضور و نظر کارشناسانی خبره و آگاه مورد بازنگری قرار گیرد.
این گزارش در شماره 3217 روزنامه شرق منتشر شده است.
