لامیا قرقاش Lamya Gargash؛ شاعرانه‌هایی از سنت تا مدرنیته در گالری خط سوم دبی

نگاهی به مجموعه شش مجموعه آثار لامیا قرقاش، بانوی هنرمند اماراتی، به مناسبت نمایش انفرادی در گالری خط سوم در السرکال اونیو دبی.

ایران آرت: تنگه (Isthmus) عنوان نمایشگاهی از لامیا قرقاش است که در گالری خط سوم در دبی، زادگاه این هنرمند به تماشا بود.

این نمایشگاه در برگیرنده روایتی از مجموعه آثاری بود که این هنرمند طی 15 سال اخیر کار کرد و با کیوریتوری سوفی مایوکو آرنی در معرض دید علاقمندان به هنر قرار گرفت.

جهان هنری قرقاش بر عنصر روایت انتقادی عبور از سنت و رسیدن به مدرنیته بنا شده، هرچند که او با آثارش به دنبال بیانیه سیاسی نیست و سعی دارد تاریخ و روایت بشری را بازنمایی کند. 

آثار این هنرمند در برگیرنده نگاه او به سرزمین مادری‌اش در جهان معاصر است. همانگونه که عنوان نمایشگاه «تنگه» اشاره داشت به مضمون نوار باریکی از خشکی با دریاهایی در دو طرف، که پیوندی را بین دو منطقه بزر‌گ‌تر از زمین تشکیل داده، که یاداور زادگاه هنرمند، امارات متحده عربی است. 

این هنرمند چند رسانه‌ای که با مدیوم سینما، ویدیو آرت و بیشتر عکاسی، جهان هنری خود را باز می‌نمایاند، روایت‌های غریبی از زیست در کشورش را ثبت می‌کند.

او که پس از تحصیل در دانشگاه هنر لندن و بازگشت به موطنش در سال 2007، اوج پیشرفت را در کشورش شاهد بود با مجموعه عکس‌های «حضور» (Presence) نگاهی روانشناختی به تاثیرات عبور از سنت به مدرنیته پرداخته است. 

قرقاش در این مجموعه با تکیه بر فضای داخلی خانه‌های متروکه قدیمی که راوی زندگی گذشته در دبی هستند و نقل مکان انسان‌های زیسته در این مکان به خانه‌های مدرن، بر عنصر حضور و عدم حضور انسان در سازماندهی فضای‌های خالی پرداخته و تلاش دارد این تهی‌شدگی از حضور انسان در فضای زیسته را در ذهن مخاطبش واکاوی کند.

آثار او که تهی از حضور انسانی هستند به شکل محسوسی یادآور حضور انسان‌هایی هستند که امروز در فضای دیگری زیست می‌کنند اما نشانه‌های حضور سنتی آنها هنوز در فضای گذشته قابل ردیابی است. 

این نگاه قرقاش در مجموعه‌های بعدی او «مجلس» (Majlis) و «خانوادگی» (Familial') نیز به شکلی دیگر تکرار می‌شود. 

او در مجموعه عکس‌های مجلس، تقابل سنت و مدرنیته را در اتاق‌های پذیرایی خانه مدرن شهر دبی نشان می‌دهد که دیوارپوش‌های سنتی آن با وسایل نسبتاً جدید مانند تلویزیون و مبلمان در تضاد قرار دارند و یا در مجموعه خانوادگی که شامل تصاویری از هتل‌های شهر دبی است، هنرمند با قرار دادن عکس‌های خانوادگی‌اش در اتاق‌های هتل قصد دارد فضایی صمیمی در این مکان‌های موقتی و ناآشنا به وجود آورد.

این نگاه به زیست متناقض در شهر دبی که به سرعت دستخوش تغییر است سبب شده تا قرقاش با دیدی انتقادی دست به ثبت آثاری بزند که این دوگانگی را برای مخاطبش ملموس می‌کند. همانگونه که او می خواهد با عنصر عکس که خود تکنیکی میرا از یک لحظه است، از فراموشی جلوگیری کند.

قرقاش این توجه به گذشته را با تکیه بر فضا و اشیاء در مجموعه‌های بعدی‌اش «آثار» (Traces) و «تولد دوباره» ( Sahwa) نیز به طرق دیگر تکرار می‌کند.

در این مجموعه آثار، او نگاهی دارد به نوستالژی‌های فضاهایی که برای او اهمیت شخصی دارد مانند خانه پدری‌اش قبل از تخریب و یا در مجموعه صحوا او اشیاء را در چیدمان‌های مختلف با زندگی معاصر پیوند می‌دهد تا روایت جدیدی را به مخاطب ارائه دهد.

این نگاه در چیدمان‌های اخیر در نمایشگاه تنگه نیز به شیوه دیگری بازنمایی شده، چیدمان‌هایی از اشیاء بی‌جان که یادآور خاطرات و گذشته هستند و بازنمایی از یک شخص، احساس و تعلق خاطر که در کنار هم یک ماهیت را بازنمایی می‌کنند. همانگونه که قرقاش با قرار دادن دوربین آنالوگ عکاسی در میان این چیدمان بر عنصر حضور خود در میان این خاطرات تاکید دارد و تلاش می‌کند تا مانیفستش را برای مخاطب روشن کند. مانیفستی که نشان از تعلق خاطر هنرمند به احساس از جهان پیرامونی دارد؛ همانگونه که خودش تاکید می کند: من به جزئیات اطرافم متصل می‌شوم چون آنها احساسات درونم را به تصویر می‌کشند.