مهرداد فلاح و اثر رقص سما از سری نو سقاخانه/ آمد و شد میان دیروز و امروز
تابلوی نقاشی "رقص سما" نه فقط تصویری از حرکت است، بلکه خود حرکتی است از فرم به معنا. مهرداد فلاح با نگاهی مدرن به ریشه‌های فرهنگی ایرانی ، اثری آفریده که در آن تاریخ، عرفان و هنر به هم می‌رسند؛ و این، همان نقطه‌ای است که هنر ایرانی بار دیگر بر مدار نور می‌چرخد.
ایران آرت: از مهرداد فلاح که نامش با نو اندیشی در نقاشی سنتی ایرانی پیوند خورده است ، اثری با عنوان "رقص سما" از سری "نو سقاخانه " که با تکنیک ترکیب مواد روی بوم در ابعاد ۸۰× ۱۱۴ سانتی متر سال ۱۳۹۸ خلق شده را بررسی می کنیم:
"رقص در چرخش نور و رمز" شاید یک تیتر جذاب ژورنالیستی برای اثر "رقص سما" از مهرداد فلاح باشد اما این اثر نیز در منظومه اندیشگی فلاح، حائز آیکون های به روز رسانی سنت های کهن ایرانی ست.
در دل نقاشی معاصر ایران، گاه هنرمندانی پدیدار می‌شوند که با جسارت، سنت را نه به مثابه گذشته‌ای مرده، بلکه چون متنی زنده و تأویل‌پذیر بازمی‌خوانند.
مهرداد فلاح، در اثر "رقص سما" از مجموعه «نو سقاخانه»، کوشیده است تا با بهره‌گیری از زبان تصویری هنرهای سنتی ایران، مفاهیم متعالی عرفان شرقی را به بیانی امروزی و چندلایه بدل سازد.
این اثر بازتابی بصری از آیین "سماع" است؛ رقصی صوفیانه که در آن انسان، با چرخشی مداوم، از خود می‌گذرد تا به حقیقتی والا پیوند یابد.
در مرکز نقاشی، دو پیکر انسانی – زن و مرد – در حال رقص به تصویر کشیده شده‌اند؛ گویی در مدار دایره‌ای زرین، به گرد نقطه‌ای نورانی می‌چرخند.
دایره‌ای که نه‌فقط فرم، بلکه معناست: نماد وحدت، ابدیت، و حضور یگانه‌ای که هستی پیرامون آن می‌گردد.
در این اثر، سبک «نو سقاخانه» به‌خوبی بازتاب یافته است؛ تلفیقی از عناصر فیگوراتیو با نقوش هندسی، خوشنویسی‌های انتزاعی و نشانه‌های تزیینیِ برگرفته از هنر اسلامی-ایرانی.
فلاح با بهره‌گیری از موتیف‌های سنتی – همچون مربع‌های تکرارشونده، دایره‌های اسرارآمیز، و ساختارهایی مشابه گچ‌بری‌های کهن – بستری فراهم کرده تا ذهن بیننده میان گذشته و حال، ماده و معنا، در آمدو شد باشد.
رنگ‌آمیزی اثر، به‌گونه‌ای هوشمندانه در خدمت محتوا قرار گرفته است. طیف‌های آبی و سبز، آرامش، معنویت و پیوند با طبیعت را تداعی می‌کنند؛ درحالی‌که طلاییِ پس‌زمینه، یادآور نور الهی و تقدس است.
حضور هم‌زمان رنگ‌های زمینی در بخش پایین کادر و رنگ‌های روشن در بالای آن، ساختاری عمودی به اثر بخشیده که از فرود به صعود، از خاک به افلاک، از کثرت به وحدت اشاره دارد.
ترکیب مواد و استفاده از بافت‌های گوناگون، عمقی فیزیکی به سطح بوم بخشیده است؛ گویی هر لایه، لایه‌ای از معنا را نمایندگی می‌کند.
بیننده، نه با تصویر ساده‌ای از رقص، بلکه با تفسیری بصری از یک سلوک عرفانی مواجه است.
فلاح در اینجا، زبان تزیینی را از کارکرد صرفاً زیبایی‌شناسانه‌اش فراتر برده و آن را بدل به ابزاری برای بیان اندیشه کرده است.
تابلوی نقاشی "رقص سما" نه فقط تصویری از حرکت است، بلکه خود حرکتی است از فرم به معنا. مهرداد فلاح با نگاهی مدرن به ریشه‌های فرهنگی ایرانی ، اثری آفریده که در آن تاریخ، عرفان و هنر به هم می‌رسند؛ و این، همان نقطه‌ای است که هنر ایرانی بار دیگر بر مدار نور می‌چرخد.
_چهار حضور مهرداد فلاح در حراجی ها
مهرداد فلاح در سال ۱۳۵۴ در تهران متولد شد. مهرداد فلاح در خانواده ای سنتی قد کشید اما این یک خانه عادی نبود. در این خانه یکی از مهم ترین پیشگامان نقاشان معاصر ایران نیز زاده شده بود: صادق تبریزی.
زنده یاد صادق تبریزی، دائی مهرداد بود و مهرداد شاگرد خاص و برگزیده او شد.
آثار مهرداد فلاح تاکنون در چهار حراجی مختلف ارائه و همگی بالاتر از برآورد اولیه به فروش رسیده اند: در مهر ماه ۱۴۰۳ در بیست و یکمین حراج تهران ۱۸۷ میلیون تومان، دومین حراج ملی در سال ۱۳۹۴، حراج گوهران و یک حراج خیریه در لس آنجلس.
آثار مهرداد فلاح در کشورهای انگلستان، سوئیس، ایتالیا، بلاروس، قبرس، ترکیه، آمریکا (لس آنجلس) ، دبی و البته ایران بارها به نمایش درآمده است؛ جالب است که ورود او به دنیای هنر به ۲۳ سالگی، سال ۱۳۷۷ ، باز می گردد که یک نمایشگاه نقاشی پشت شیشه در گالری ۶۶ به تماشا گذاشت. [گالری جریان سازی که بنیانگذارش صادق تبریزی بود ]
و سپس شش نمایشگاه انفرادی که شاید مهم ترین آن که بازتاب وسیع داشت، نمایشگاه "شیر با خط" در گالری آرت سنتر در سال ۱۳۹۴ بود.
فلاح در این سالها آثار متعددی با ترکیب نقاشی و نمادپردازی ایرانی خلق کرده و امضای خود را یافته و در زمره نقاشانی ست که از سنت های نقاشی ایرانی برای آفرینش آثار مدرن و معاصر بهره می برد؛ در این میان سه سری شیر ها ، خروس و البته عجایب المخلوقات برای او شهرت بسیاری آوردند.
صاحب نظران متعددی مهرداد فلاح را در زمره هنرمندانی می دانند که ادامه دهنده و احیاء کننده ی "مکتب سقاخانه" در عصر حاضر هستند.
