سلیمه معتمدی؛ زنی با کنش نقاشانه عرفانی اجتماعی !

سلیمه معتمدی که آثارش در مرز میان معنویت، عرفان و دغدغه‌های معاصر اجتماعی شکل گرفته‌اند هنگامی که از سوی "مارتکس و گروه هنری بات در آرت فیر فرانکفورت ۲۰۲۴، گالری بیانکی میلان ۲۰۲۵ و گالری ایتاک پاریس ۲۰۲۵ آثارش ارائه شد، با استقبال بسیار شایان توجه روبرو شده است.

ایران آرت: رسانه هنر خاورمیانه ArtDayMe سلیمه معتمدی (متولد ۱۳۴۱، اصفهان) که آثارش در مرز میان معنویت، عرفان و دغدغه‌های معاصر اجتماعی شکل گرفته‌اند ، هنگامی که از سوی " مارتکس Martex Road و گروه هنری بات "BAAT Group " در آرت فیر فرانکفورت ۲۰۲۴، گالری بیانکی میلان ۲۰۲۵ Rachel Bianchi Archive و گالری ایتاک پاریس ۲۰۲۵ ITHAQUE  ارائه شد، با اقبال منقدین، تئوریسین های هنری و البته هنردوستان روبرو شد.

خانم معتمدی نقاشی را به صورت آکادمیک و تا مقطع کارشناسی ارشد در تهران به پایان رسانده و سال‌هاست به عنوان هنرمند، معلم هنر و بنیانگذار "آکادمی قلمو" فعالیت می‌کند.

روایت او منحصر به فرد و نمایانگر یک زن مستقل نقاش در خاورمیانه است که ورای تمامی محدودیت های زنان در این جغرافیا، توانسته تحلیل های حسی و جامعه شناختی را در کنکاشی پر شور و رنگین بارتاب می دهد.

درونمایه اصلی آثار خانم سلیمه معتمدی آمیزه‌ای از عرفان ایرانی، شعر فارسی، و تجربه‌های زیسته زنان در جامعه معاصر است.

عرفان و تصوف بخش مهمی از جهان‌بینی او را می‌سازند و در مجموعه‌هایی چون "وحدت در کثرت – کثرت در وحدت" و "رقص سماع" تجلی یافته‌اند. در این آثار، حرکت قلم و ریتم رنگ‌ها بازتابی از رقص سماع و عروج روح به سوی حقیقت الهی است.

از سوی دیگر، دغدغه‌های اجتماعی و به‌ویژه چالش‌های زنان در جامعه از معانی و سویه هایی ست که فصل مشترک همه آثار سلیمه است اما در مجموعه‌ هایی مانند " آب مرکب" و "بدون عنوان" سوژه اصلی هستند.

علاقه سلیمه معتمدی به ادبیات معاصر نیز الهام‌بخش مجموعه " دورها آوایی ست که مرا می‌خواند" بوده که عنوان آن برگرفته از اشعار سهراب سپهری است. در این مجموعه، هماهنگی طبیعت و انسان با بیانی شاعرانه و سمبولیک بازآفرینی شده است.

خانم معتمدی در سال‌های اخیر با مجموعه "بدون عنوان " به تحولات اجتماعی ایران و نقش جنبش زنان پرداخته است. در این آثار، فضاهای پرتحرک و نمادهایی چون "پنجره‌های نور" و رنگ سبز به‌عنوان نشانه‌های امید و زندگی بازتاب یافته‌اند.

فرم‌ها در آثار سلیمه معتمدی عینی یا رئالیستی نیستند؛ بلکه با استفاده از سطوح تخت، خاکستری‌ها و درخشش رنگ‌های زنده، نوعی سویه های انتزاعی بیانگرا گرفته اند.

نور و رنگ در کارهای او کارکردی مشابه نقاشان بزرگی چون «ترنر» دارد؛ بیانگر عواطف و معنویت و در عین حال بازتابی از آشوب و آرامش طبیعت.

آثارش تلفیقی از الهام‌های ادبی، نگاه عرفانی و دغدغه‌های اجتماعی است که در زبان بصری خاص او انسجام یافته‌اند.

_کامنت های سلیمه معتمدی درباره هشت مجموعه آثارش

کامنت های ساده و صمیمانه سلیمه معتمدی از هشت مجموعه آثار نقاشی اش توصیف هایی راهگشا برای کشف درونیات این هنرمند است.

_سری آب مرکب

او درباره مجموعه طراحی های " آب مرکب" می گوید: " طراحی های آب مرکب و اکولین من حسی اند، و می توانم بگویم با درونیاتم کاملن تطبیق دارند؛ خاصیت متریال آب مرکب، روانی، سیالیت و نرمی ست که هنرمند باید آن را مهار و در جهت اهدافش سمت دهی کند؛ این مجموعه را ببینید خواهید دید من با "آب مرکب" نرم و لطیف، خشونت‌ها علیه زنان را بازتاب داده ام؛ فضاهای بسته، فرم های پیچیده از محدودیت ها پیش روی زن خاورمیانه پرده بر می دارد؛ قهوه ای های تاریک و تلخ، خطوط ضمخت وخشن همگی اتمسفری ست که اجتماع مردانه پیش روی زنان به وجود آورده است.

_ سری طبیعت

سلیمه می گوید :" طبیعت برای من محل تنفس است، جایی که می توانی بروی در دنیای واقعی خستگی تن به در کنی، بعد از ناملایمات می توانی سر بلند کنی به آسمان نگاه می کنی و خستگی روح سبک کنی، هر گوشه این طبیعت حالت را بهبود می بخشد؛ اما طبیعت من منظره نگارانه نیست و رویکردم آبستره و فیگوراتیو انتزاعی ست ؛ تقریبن همه این سری را با تکنیک کاردک کار کرده ام."

_رقص سماع

سلیمه معتمدی با الهام از ادبیات عرفانی و اشعار مولوی دست به آفرینش مجموعه "رقص سماع " روی بوم زده است و می گوید اتفاقن برای خلق آن با چالش جدی روبرو بوده است:" زاویه نگاه من در نقاشی انتزاعی بود و می خواستم مجموعه "سماع" متفاوت تر باشد؛ برای یافتن این حس و کنش نقاشانه خاصش اول خود رقص سماع را نقاشی کردم، این چرخش عارفانه رفته رفته مرا به سوژه و کنه آن نزدیک تر کرد."

او افزود: " در اشعار مولوی کشف و شهود بسیار کردم زیرا در این سری، در جستجوی حقیقت، نگاه دقیق به هستی، فهم متفاوت از آفرینش بودم."

این نقاش معناآفرین تصریح می کند:" ما درون خود نیاز به امنیت داریم، نیاز به جای امن، جایی که ما را به آرامش برساند، از بندهایی که خودمان دور خودمان پیچیدیم، رها شویم و "رقص سماع" یکی از این لحظات و امکان های زمینی ست."

_امید، تلاش، حرکت

وقتی فضای اجتماعی و اتمسفر محیطی، مدام برایت بن بست ها و محدودیت را یادآوری می کند، حس خوبی نداری، فقط امید ، تلاش و حرکت می تواند نجات بخش ات باشد.

سلیمه معتمدی می افزاید:" من به عنوان نقاش با همین رنگ و نقش تلاش می کنم در هر شرایطی این مثلث نجات بخش را متجلی کنم."

_ دورها آوایی ست که مرا می‌خواند

مجموعه "دورها آوایی ست که مرا می‌خواند" واکاوی هنرمندانه و خوش رنگ سلیمه معتمدی در نقاش های سهراب سپهری، نقاش و شاعر نوستالژیک ایرانیان.

او می گوید :" همیشه شعرهای سهراب، حس رهایی را در من زنده می کند و دور دست هایی را برایم تصویر می کند که سرشار از آرامشی ست که انتظار ما را می کشد؛ این نقاشی ها بازنمایی آن افق دل انگیز از زاویه نگاه من است. در این سری، تلاش دارم نشان دهم بندهایی تعهد آور که به اشتباه به خود بسته ای را باید بگسلی و خویش را رها سازی."

_نگرانی از آینده

یکی از معاصرترین مجموعه های سلیمه معتمدی، سری " نگرانی از آینده است.

او با همان لحن فیگوراتیو آبستره که به امضایش بدل شده است و این بار به صراحت افزون تری " نگرانی خود و حتمن اجتماع پیرامون خود از فردا و آینده ای که در راه است را به تصویر می کشد."

این بانوی نقاش معاصر می گوید:" من در مقام زن و مادر برای فردا، برای فرزندانم و برای مردمم نگران ام؛ لکه های تیره در میان روشنی ها و فرم صورت فیگورها به شکل مشهودی این نگرانی را فریاد می زند."

_بدون عنوان

سری "بدون عنوان" با تمرکز بر جنبش زنان، یکی از متاخرین و معاصرترین سری نقاشی های سلیمه معتمدی است. او در خصوص این آثار می گوید:" ترکیبی از خاکستری ها روی رنگ های قرمز، سفید و سبز که فصل مشترک همه این آثار است واگویه دردها و محدودیت های اجتماعی را بازتاب می دهند؛ من با این رنگ و نقش روی بوم اعتراض می کنم و خواهان بهبود وضعیت هستم. در عین حال، پنجره سفید، دریچه نور سفید ، همان امید به فردا ست که در همه این آثار ظهور و بروز دارند."

قیمت آثار سلیمه معتمدی در بازار هنر

قیمت آثار سلیمه معتمدی در بازار هنر در یک دهه اخیر با جهش جالب توجه روبرو برده است که رونق فروش آنها از آرت فیر فرانکفورت تا دو نمایشگاه پاریس و میلان مؤید این نکته است.

آثار سلیمه معتمدی در ابعاد متوسط در آرت فیر فرانکفورت ۲۰۲۴ به مبلغ 4000 دلار، در گالری بیانکی Rachel Bianchi Archive میلان ۲۰۲۵ به قیمت 4000 دلار و در گالری ایتاک ITHAQUE پاریس به قیمت 5000 دلار قیمت گذاری شده بود.

نخستین نمایشگاه انفرادی سلیمه سال ۲۰۰۵ با سری « دورها آوایی ست که مرا می‌خواند»، در گالری بنفشه و بعدتر سال ۲۰۰۷ در گالری گلستان، یکی از قدیمی ترین گالری های خاورمیانه برپا شده است.

آثار او بارها در مهم ترین رویدادهای هنری بین المللی مانند اکسپو چین [ ۲۰۰۶ ]، صلح جهانی ، تهران [ ۲۰۰۷]، گالری فارل پاریس [ ۲۰۱۷]، گالری آرتم لس آنجلس [ ۲۰۲۴ ] و البته موزه ها و گالری های معتبر تهران به نمایش درآمده است.