سلیمه معتمدی و انتزاع بیانگرایانه

در سری بدون عنوان سلیمه معتمدی، هر ردّ قلم مانند زخمی بر بوم است که به تاریخ معاصر اشاره دارد... برخورد لایه‌های تیره و روشن، نوعی ریتم بصری ایجاد کرده که هم‌زمان از خشونت و رهایی سخن می‌گوید... فیگورهای ابهام آلود با موضوع لایه‌های فشار اجتماعی، مقاومت و امید شکل می‌گیرد.

ایران آرت : سلیمه معتمدی (متولد ۱۳۴۱، اصفهان) که آثارش در مرز میان معنویت، عرفان و دغدغه‌های معاصر اجتماعی شکل گرفته‌اند ، هنگامی که از سوی مارتکس و گروه هنری بات در آرت فیر فرانکفورت ۲۰۲۴، گالری بیانکی میلان ۲۰۲۵ Rachel Bianchi Archive و گالری ایتاک پاریس ۲۰۲۵ ITHAQUE ارائه شد، با اقبال منقدین، تئوریسین های هنری و البته هنردوستان روبرو شد.

از این بانوی هنرمند اثر انتزاعی بیانگرایی از سری "بدون عنوان" را بررسی می کنیم که با تکنیک اکریلیک در ابعادی بزرگ در سال ۱۴۰۲ خلق شده است.

ترکیب بندی اثر کاملن بیانگرا ست و خانم نقاش با خالی گذاشتن فضای بالای همه تمرکز نگاه مخاطبان را به بخش پایینی پرتنش سوق می دهد؛ 

ساختار اثر غیرمتقارن و آزاد است؛ خطوط و لکه‌های رنگی در مرکز و بخش راست بوم تراکم بیشتری دارند و فضای چپ به‌صورت خلوت‌تری آفریده شده است.

مرز مشخصی میان پس‌زمینه و عناصر اصلی وجود ندارد؛ همین امر باعث می‌شود تصویر حالت معلق و درهم‌تنیده داشته باشد و هم زمان پیام زندگی، آشفتگی و مقاومت را منتقل کند.

چشم تماشاگر میان لکه‌های سبز و قرمز حرکت می‌کند و در نهایت در نقطه سفید/خاکستری مرکزی متوقف می‌شود؛ همان پنجره»‌ای که هنرمند از آن به‌عنوان نشانه امید یاد کرده است.

رنگ‌های اصلی: سبز، قرمز، سفید و خاکستری، با هاله‌هایی از زرد و قهوه‌ای. سبز در اینجا بار معنایی چندگانه دارد: از جوانه زدن، رویش و زندگی. قرمز، بافتی از خون و انرژی اعتراضی را القا می‌کند؛ درحالی‌که سفید و خاکستری فضای تنفس و امید را فراهم می‌سازند.

برخورد لایه‌های تیره و روشن، نوعی ریتم بصری ایجاد کرده که هم‌زمان از خشونت و رهایی سخن می‌گوید.

استفاده از اکریلیک با ضربه‌های آزاد و خراش‌های سطحی، حس فیزیکی شدیدی ایجاد می‌کند؛ گویی اعتراض نه‌تنها در مضمون، بلکه در شیوه اجرا نیز بیان می‌شود.

لکه‌گذاری، پاک‌کردن و دوباره رنگ‌گذاری، لایه‌مندی زمان و تجربه را تداعی می‌کند؛ هر ردّ قلم یا کاردک مانند زخمی بر بوم است که به تاریخ معاصر اشاره دارد.

فیگورهای نیمه‌پیدا در سمت چپ و راست اثر دیده می‌شوند؛ پیکره‌هایی که مرز روشنی با زمینه ندارند و به‌نظر می‌رسد در حال ظهور یا محو شدن‌اند.

این ابهام به درستی با موضوع لایه‌های فشار اجتماعی، مقاومت و امید شکل می‌گیرد.

اگرچه اثر فاقد پرسپکتیو کلاسیک است، اما به‌واسطه لایه‌بندی رنگ‌ها و تضاد سطوح، عمق حسی قابل‌توجهی دارد. بخش‌های مه‌آلود خاکستری، فاصله‌ای بین تماشاگر و موضوع ایجاد می‌کنند و نگاه را به درون می‌کشانند.

بنا به گفته هنرمند، این مجموعه پاسخی است به دردها و محدودیت‌های اجتماعی و درعین‌حال، امید به بهبود آینده.

سبز، سفید، قرمز با خاکستری‌های اعتراضی، بار کنش اجتماعی اثر را تشدید می‌کند، اما در عین حال پیام بهبود و روشنی را هم منتقل می‌سازد.

نگاه کلی اثر، ترکیبی از خشم، ایستادگی و امید است. لکه‌های تند سبز و قرمز انرژی و اعتراض را نشان می‌دهند؛ درحالی‌که سپیدی و فضای خالی، امکان آرامش و آینده‌ای روشن را نوید می‌دهند.

این اثر در امتداد تجربه‌های معتمدی در پیوند میان فرم انتزاعی و دغدغه‌های اجتماعی است؛ او در این مجموعه، بیان انتقادی را در زبان نقاشی انتزاعی و فیگوراتیو تلفیق کرده است.

این نقاشی با بهره‌گیری از رنگ‌های سمبلیک، ساختار آزاد و ضربه‌های فیزیکی بر بوم، هم اعتراض است و هم امید؛ هم روایت زخم‌های اجتماعی و هم نشانه‌ای از رهایی. اثر نشان می‌دهد چگونه می‌توان پیام یک جنبش معاصر را در قالبی شخصی و شاعرانه به تصویر کشید.

_کامنت سلیمه معتمدی درباره سری بدون عنوان

سری "بدون عنوان" با تمرکز بر جنبش زنان، یکی از متاخرین و معاصرترین سری نقاشی های سلیمه معتمدی است. او در خصوص این آثار می گوید:" ترکیبی از خاکستری ها روی رنگ های قرمز، سفید و سبز که فصل مشترک همه این آثار است واگویه دردها و محدودیت های اجتماعی را بازتاب می دهند؛ من با این رنگ و نقش روی بوم اعتراض می کنم و خواهان بهبود وضعیت هستم. در عین حال، پنجره سفید، دریچه نور سفید ، همان امید به فردا ست که در همه این آثار ظهور و بروز دارند."

_قیمت آثار سلیمه معتمدی در بازار هنر

قیمت آثار سلیمه معتمدی در بازار هنر در یک دهه اخیر با جهش جالب توجه روبرو برده است که رونق فروش آنها از آرت فیر فرانکفورت تا دو نمایشگاه پاریس و میلان مؤید این نکته است.

آثار سلیمه معتمدی در ابعاد متوسط در آرت فیر فرانکفورت ۲۰۲۴ به مبلغ ۴۰۰۰ دلار، در گالری بیانکی میلان ۲۰۲۵ به قیمت ۴۰۰۰ دلار و در گالری ایتاک پاریس به قیمت ۵۰۰۰ دلار قیمت گذاری شده بود.

نخستین نمایشگاه انفرادی سلیمه سال ۲۰۰۵ با سری « دورها آوایی ست که مرا می‌خواند»، در گالری بنفشه و بعدتر سال ۲۰۰۷ در گالری گلستان، یکی از قدیمی ترین گالری های خاورمیانه برپا شده است.

آثار او بارها در مهم ترین رویدادهای هنری بین المللی مانند اکسپو چین [ ۲۰۰۶ ]، صلح جهانی ، تهران [ ۲۰۰۷]، گالری فارل پاریس [ ۲۰۱۷]، گالری آرتم لس آنجلس [ ۲۰۲۴ ] و البته موزه ها و گالری های معتبر تهران به نمایش درآمده است.