آبان رفاقت سحابی مش صفر در گالری مژده

گالری مژده تا هفتم آذر با نمایشگاه «زمان بازیافته» به کیوریتوری سعادت افزود، میزبان دو چهره شناخته شده هنر ایران است: مهدی سحابی و منوچهر صفرزاده.

Azadeh jafarian

ایران آرت: آزاده جعفریان: گالری مژده به مدیریت مژده طباطبائی تا هفتم آذر با نمایشگاه «زمان بازیافته» به کیوریتوری سعادت افزود، میزبان دو چهره شناخته شده هنر ایران است: مهدی سحابی و منوچهر صفرزاده.

یک:

در خبر نمایشگاه به یکی از فصول مشترک سحابی و مش صفر اشاره شده است: زمان مرگ ؛ آبان ماه

اما بهانه های شکل گیری این نمایشگاه دو ضلع مهم دیگری نیز دارد:

در فیلمی که به سفارش گالری مژده و به مناسبت همین نمایشگاه توسط مهدی رضاخانی، تولید شده ،دیگر نقطه اشتراک نمایشگاه مکشوف می شود: رفاقت و نزدیکی سحابی و مش صفر از دوران دانشگاه تا سال های پایانی عمر، البته با وقفه های متعدد سالیان دراز... فیلم البته در همین نکات متوقف نمی ماند و به جهان درونی این دو آرتیست اهل اندیشه هم ناخنکی می زند.

ضلع سوم نمایشگاه اما یک تابلوی نقاشی شاخص است که مش صفر کشیده و سوژه اصلی آن، چهر فرد اصلی، مهدی سحابی ست و در مهم ترین نقطه گالری مژده به تماشاست؛ جالب اینکه این اثر در زمان خلق از سوی مش صفر به مهدی سحابی اهدا شده و هم اینک در بنیاد سحابی نگهداری می شود.

دو:

کنار هم قرار گرفتن این دو هنرمند – یکی با جهان واقع‌گرایانه‌ و اجتماعی‌اش و دیگری با زیست انتزاعی و نمادین – فرصتی کم‌نظیر برای بازخوانیِ زمان در دو روایت متفاوت اما هم‌ریشه فراهم کرده است.

مهدی سحابی، نامی که برای مخاطب فرهنگ ایران هم‌زمان یادآور نقاشی، ترجمه و نویسندگی است، در نقاشی نیز مانند ترجمه سترگش از «در جستجوی زمان از دست‌رفته»، با زمان نسبت محکمی دارد. او در آثار نقاشانه‌اش رئالیسم را به سطحی تازه می‌رساند: واقع‌گرایی‌ای که نه در بازنماییِ صرف، بلکه در تأمل اجتماعی و فرهنگی ریشه دارد. انتخاب سوژه‌هایی همچون خودروهای قراضه یا فضاهای رهاشده، نقدی است بر زیست مصرف‌زده و جامعه‌ای که گاهی در انبوه اشیای فرسوده حافظه‌اش را گم می‌کند. در آثار سحابی، گذشته و اکنون در یک قاب تنیده می‌شوند؛ گویی هر تابلوی او سندی تصویری از چرخش زمان و فرسودگی اشیاء و آدم‌هاست.

در سوی دیگر، منوچهر صفرزاده – هنرمندی که بیش از پنج دهه در سکوت و استمرار کار کرده – با جهان بصری کاملاً متمایزی ظاهر می‌شود. آثار او که ترکیبی از تجربه نقاشی دیواری، نگاه نمادگرایانه و گرایش انتزاعی است، حامل لایه‌هایی از تاریخ شخصی و جمعی‌اند. صفرزاده از فرم‌های ساده اما پرمعنا بهره می‌گیرد؛ نشانه‌هایی که گاه به سرگذشت انسان، اخلاق، خاطره و هویت اشاره می‌کنند. او جهان را به رنگ‌ها و فرم‌هایی تقلیل می‌دهد که هرچند در نگاه نخست آرام‌اند، اما در عمق خود تنش، داستان و اندیشه دارند. مواجهه با آثار صفرزاده در این نمایشگاه، ورود به ذهن هنرمندی‌ست که زمان را نه در اشیاء، بلکه در تجربه، حافظه و رؤیا پیگیری می‌کند.

سه:

نمایشگاه «زمان بازیافته» با انتخاب این دو زبان کاملاً متفاوت، یک پرسش واحد را پیش می‌کشد: زمان چگونه در هنر معاصر ایران بازتاب می‌یابد؟

جواب سحابی تصویری‌تر، اجتماعی‌تر و جهان‌شهری‌تر است؛ زمان را در زنگ‌زدگی اشیاء و فرسودگی مکان‌ها می‌بیند. در مقابل، صفرزاده زمان را در نمادها، در سادگی پیچیده رنگ‌ها، و در تجربه‌ انسان جست‌وجو می‌کند. یکی با جهان بیرون سخن می‌گوید، دیگری با جهان درون.

چهار:

انسجام این نمایشگاه در همین تضاد خلاقه نهفته است: دو نگاه به ظاهر جدا، که در نهایت مخاطب را به سفری مشترک می‌برند؛ سفری برای بازیافتن لحظاتی که در میان خاطره، فرهنگ، جامعه و هویت پراکنده شده‌اند. گالری مژده با چنین چینشی، امکان تأملی عمیق بر زمان، بر نسبت ما با گذشته و بر راه‌های بی‌شمار روایت آن را فراهم کرده است.

«زمان بازیافته» دعوتی است برای توقف، دیدن، مقایسه و بازنگری. جایی که سحابی با رئالیسم انتقادی‌اش و صفرزاده با انتزاع نمادینش، دو مسیر هنری را در یک نقطه به هم می‌رسانند: نقطه‌ی بازیافتن زمان، حافظه و معنا در هنر معاصر ایران.

"زمان بازیافته" تا هفتم آذر در گالری مژده به نشانی سعادت آباد، خیابان علامه شمالی، خیابان هجدهم شرقی برپاست، اما نسخه مجازی آن در نشانی mojdehart.gallery  ماندگار است.