مهرداد فلاح و تحلیل بونامز هیجان انگیز لندن / صدرنشینی کاظم حیدر و فروش چهار اثر صادق تبریزی

در حراجی بونامز لندن آثار هنرمندان ایرانی از جمله صادق تبریزی پیشگام فقید مکتب سقاخانه، منوچهر یکتایی، سهراب سپهری ،پرویز تناولی،رضا درخشانی و حسین زنده رودی با استقبال خوب خریداران روبه رو شد.

ایران آرت: جدیدترین مزایده هنر مدرن و معاصر خاورمیانه بونامز در سال ۲۰۲۳ میلادی در حالی ساعت ۱۶ روز ۲۴ می (۳ خرداد ۱۴۰۲) به کار خود پایان داد که آثار هنرمندان ایرانی از جمله صادق تبریزی پیشگام فقید مکتب سقاخانه، منوچهر یکتایی، سهراب سپهری ،پرویز تناولی،رضا درخشانی و حسین زنده رودی با استقبال خوب خریداران روبه رو شد. در این حراج که به صورت حضوری در  خیابان نیوباند لندن برگزار گردید، تنها دو اثر از هنرمندان ایرانی موفق نشد رقم کمینه فروش را به دست آورد؛ این در حالی است که برای ۱۰ اثر از هنرمندان عرب و ترک خریداری پیدا نشد.

از مجموع ۸۴ اثر ارائه شده به این حراج، ۱۵ اثر از آن هنرمندان ایرانی بود:پرویز تناولی (۲۰ تا ۳۰ هزار پوند/رقم نهایی فروش: ۸۲۹۵۰ پوند)، حسین زنده رودی (۲ اثر هر دو با بر آوردهای ۱۵ تا ۲۵ هزار پوند/رقم نهایی فروش: ۳۵۸۴۰ و ۴۰۹۶۰ پوند)، رضا درخشانی (۲ اثر با بر آوردهای ۲۰ تا ۳۰ و ۳۰ تا ۵۰ هزار پوند/رقم نهایی فروش: اولی فروش نرفت و دومی ۳۸۴۰۰ پوند)، محسن وزیری مقدم (۱۲ تا ۱۶ هزار دلار/رقم نهایی فروش:۱۵۳۶۰ پوند) و مارکو گریگوریان (۲۰ تا ۳۰ هزار پوند/ فروش نرفت).

اثر پرویز تناولی

گران‌ترین اثر ایرانی این حراج، تابلویی بدون عنوان از منوچهر یکتایی نقاش فقید ایرانی بود که با برآورد اولیه ۲۵ تا ۵۰ هزار پوند، به قیمت ۱۵۶ هزار پوند فروخته شد.

اثر منوچهر یکتایی

این تابلو که با تکنیک رنگ روغن روی بوم در سال ۱۹۶۷ میلادی اجرا شده است، ۷۱ در ۷۷ سانتی متر ابعاد داشت. تابلوی دیگر این هنرمند با بر آورد ۱۵ تا ۲۵ هزار پوند، ۱۹۲۰۰ پوند فروش رفت.

تابلوی بدون عنوان از مجموعه درختان انتزاعی سهراب سپهری نقاش و شاعر فقید ایرانی نیز که با برآورد اولیه ۵۰ تا ۸۰ هزار پوند ارائه شده بود، نهایتاً به قیمت ۷۶۶۰۰ پوند فروخته شد. این تابلو که با تکنیک رنگ روغن روی بوم در دهه ۵۰ میلادی اجرا شده است، ۱۱۵ در ۷۵ سانتی متر ابعاد دارد.

اثر سهراب سپهری

در این حراج چهار اثر از صادق تبریزی هنرمند فقید ایرانی عرضه شده بود: تابلوی بدون عنوان از مجموعه «خسرو و شیرین» مربوط به اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد میلادی که با تکنیک ترکیب مواد روی بوم در ابعاد ۴۶ در ۱۰۵ سانتی متر اجرا شده بود، با بر آورد اولیه ۱۰ تا ۱۴ هزار پوند به قیمت ۱۲۸۰۰ پوند به فروش رفت. تابلوی دوم از این هنرمند، «زنِ اسب سوار» نام داشت، یک اثر   رنگ روغن روی مقوا(چاپ) در ابعاد ۵۸ در ۵۸ سانتی متر مربوط به دهه ۷۰ میلادی با بر آورد اولیه ۳ تا ۵ هزار پوند که به قیمت ۳۸۴۰ پوند به فروش رفت. فروش این چاپ° نقاشی  به رقم حدود چهار هزار پوند یکی از شگفتی‌های این حراج بود.

اثر زن اسب سوار صادق تبریزی

اثر سوم و چهارم تبریزی، دو تابلوی بدون عنوان در ابعاد ۴۷ در ۴۵ سانتی متر در دو قاب با تکنیک ترکیب مواد روی چرم مربوط به دهه ۶۰ میلادی با بر آورد اولیه ۷ تا ۱۰ هزار پوند، به رقم ۸۹۶۰ پوند فروخته شد.

جدا از ۱۵ اثر ایرانی، در مزایده هنر مدرن و معاصر خاورمیانه بونامز ۶۹ اثر نیز از هنرمندان صاحب نام منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از جمله کشورهای عراق، سوریه، امارات عربی متحده،ترکیه، مصر، لبنان، الجزایر، سودان و مراکش عرضه شده بود. گران‌ترین اثر فروخته شده این حراج، تابلوی «ماه» از کاظم حیدر، هنرمند فقید عراقی به ابعاد ۱۰۴ در ۱۳۴ سانتی متر با تکنیک رنگ روغن روی بوم مربوط به سال ۱۹۶۶ میلادی بود، که ۱۸۰ تا ۲۵۰ هزار پوند قیمت گذاری شده بود و به مبلغ ۶۳۵۴۰۰ پوند فروخته شد. حیدر، از نسل نخست هنرمندان مدرنیست عراقی است که رویکردی انتزاعی دارد و آثارش حاوی نمادگرایی، شاعرانگی و اساطیر است. او سال ۱۹۸۵ در ۵۳ سالگی درگذشت. از شگفتی‌های این دوره از حراج بونامز، فروخته نشدن اثری از راتب صدیق نقاش سوررئالیست مصری با برآورد ۷۰ تا ۱۲۰ هزار پوند بود. همچنین تابلویی از ضیا العزّاوی، دیگر هنرمند مطرح عراقی با بر آورد ۵۰ تا ۸۰ هزار پوند، ۱۷۸۲۰۰ پوند فروخته شد.

اثر کاظم حیدر

اما در حاشیه این حراج،مهرداد فلاح نقاش ونماینده هنری خانواده زنده یاد تبریزی، ویژگی مهم این رویداد را چنین برشمرد: «هنرمندان ایرانی رشد خوبی در بازار جهانی هنر داشته‌اند و به اعتقاد من در این حراج نیز خوب ظاهر شدند. این در حالی است که هنرمندان ترک نتایج خوبی کسب نکردند. همچنین فروخته نشدن آثار هنرمندان مطرح عرب همچون فاتح مدرس، راتب صدیق، فؤاد کامل و سیف وانلی، خیلی عجیب بود. در بین هنرمندان ایرانی هر چند شاهد به فروش نرفتن اثری از رضا درخشانی و نیز اثری از زنده یاد مارکو گریگوریان بودیم؛ با این حال منوچهر یکتایی، پرویز تناولی و سهراب سپهری خوش درخشیدند. صادق تبریزی نیز به زعم من یک پدیده بود. در کنار کوچک بودن ابعاد آثار صادق تبریزی در این حراج، تا حالا پیش نیامده بود چهار اثر از این هنرمند در یک حراج معتبر یکجا عرضه شود و هر چهار اثر نیز به فروش رود. از سوی دیگر اثر چاپ نقاشی این هنرمند ۴ هزار پوند فروخته شد که این خود، موفقیتی برای مارکت آثار او محسوب می‌شد.»

مهرداد فلاح

به باور فلاح، هنر ایران پس از سپری شدن دوران رکود کرونا که باری بر دوش بازار هنر ایران گذاشت و دشواری‌های مراودات بین‌المللی را نیز بیش از پیش کرد؛ این روزها در حال تجدید قوا و بازتوانی خود است: «کافی است در ارقام فروش هنرمندان ایرانی در حراج حضوری بونامز دقت کنیم. این ارقام نشان می‌دهد اقتصاد هنر ایران از نفس نیفتاده و به رغم رکود تجسمی در ماه‌های اخیر، می‌توانیم همچنان امیدوار به افزایش چشمگیر فروش بین‌المللی آثار هنری ایرانی باشیم.»

این هنرمند نقاش در پایان ابراز امیدواری کرد، وضعیت فروش آثار هنری در داخل نیز بهبود و رونق یابد و شاهد برپایی حراج‌های موفق داخلی در آینده نزدیک باشیم.