کپی یا شاهکار هنری؟/ راز «نوازنده عود» کاراواجو فاش شد
تحلیل علمی و هوش مصنوعی نشان داد تابلوی «نوازنده عود» منسوب به کاراواجو در واقع یکی از آثار اصیل این نقاش برجسته قرن هفدهم است.
ایران آرت: کارشناسان هنر اصالت یکی از نسخههای نقاشی «نوازنده عود» منسوب به کاراواجو را تأیید کردهاند. این تابلو که پیشتر از سوی ساتبیز و موزه متروپولیتن صرفاً یک کپی دانسته میشد، اکنون با احتمال ۸۵.۷ درصد به خود کاراواجو نسبت داده شده است.
تحلیل علمی با کمک هوش مصنوعی نشان داده است که این نقاشی تطابق بالایی با آثار شناختهشده کاراواجو دارد. این بررسی توسط مؤسسه «آرت ریکاگنیشن» در سوئیس و با همکاری دانشگاه لیورپول انجام شده است.
کارینا پوپوویچی، مدیر این مؤسسه، اعلام کرده که هر نتیجهای بالای ۸۰ درصد، از نظر علمی بسیار معتبر محسوب میشود. این یافته میتواند نگاه پژوهشگران را نسبت به این اثر تغییر دهد.
کاراواجو، نقاش ایتالیایی قرن هفدهم، به دلیل استفاده نوآورانه از نور و تاریکی و واقعگرایی در آثارش شهرت دارد. کمیابی آثار او باعث شده است که هر کشف تازه، ارزش بسیار بالایی داشته باشد.
«نوازنده عود» نسخه بدمینتون در سال ۱۹۶۹ بهعنوان کپی به قیمت ۷۵۰ پوند و در سال ۲۰۰۱ بهعنوان اثری از «محفل کاراواجو» به بهای ۷۱ هزار پوند فروخته شد. با این حال، اکنون ارزش و جایگاه آن بار دیگر مورد بازنگری قرار گرفته است.
کلوویس ویتفیلد، تاریخنگار هنر بریتانیایی، از نخستین افرادی بود که کیفیت این اثر را تشخیص داد. او تأکید کرده که توصیفهای تاریخی مربوط به این تابلو با جزئیات نقاشی تطابق کامل دارد.
این نقاشی یکی از سه نسخه شناختهشده «نوازنده عود» است؛ یکی در هرمیتاژ روسیه و دیگری در مجموعه وایلدنشتاین نگهداری میشود. در گذشته نسخه بدمینتون بهعنوان کپی و نسخه وایلدنشتاین بهعنوان اصل معرفی شده بود.
اما نتایج تازه نشان میدهد نسخه وایلدنشتاین اصالت ندارد. کارشناسان ساز عود نیز به ایرادهای ساز در این نسخه اشاره کردهاند، در حالی که نسخه بدمینتون از دقت بالایی برخوردار است.

این اثر در اصل در مجموعه کاردینال دل مونته نگهداری میشد و بعدها به خانواده باربرینی و سپس دوک بوفرت منتقل شد. اکنون تابلو در لندن قرار دارد و بحثهایی برای انتقال آن به یک مجموعه عمومی در جریان است.
قرار است جزئیات بیشتری درباره این اثر در قالب پادکست و مستند ویژه منتشر شود. کارشناسان تأکید دارند که یافتههای جدید میتواند نگاه سنتی نسبت به این نقاشی را بهطور جدی تغییر دهد.