کیومرث پوراحمد، صادق هدایت، غزاله علیزاده، ارنست همینگوی، ویرجینیا وولف، خودکشی
تراژیک و تلخ؛ هنرمندان و نویسندگانی که به استقبال مرگ رفتند/ از صادق هدایت و غزاله علیزاده تا کیومرث پوراحمد
۷۲ سال پس از خودکشی صادق هدایت در آپارتمانی در پاریس، کیومرث پوراحمد با مرگ خودخواسته به زندگی‌اش پایان داد. در این بین حدود ۲۷ سال قبل غزاله علیزاده، نویسنده رمان «خانه ادریسی‌ها» نیز به استقبال مرگ رفت. نویسندگان و اهل هنر و قلم، روحیه حساس و شکننده‌ای دارند. تجربه تلخ خودکشی در میان بسیاری از چهره‌های صاحب نام هنر و ادبیات جهان نیز مرسوم بوده و ونسان ونگوگ، ارنست همینگوی، ویرجینیا ولف و... هر کدام در دوره‌ای از تاریخ به نحوی جان خود را گرفته‌اند...
ایران آرت: سجاد مالمیر: صادق هدایت در کتاب «زنده به گور» می‌نویسد: «این سرنوشت است که فرمانروایی دارد، ولی در همین حال این من هستم که سرنوشت خودم را درست کرده‌ام. حالا دیگر نمی‌توانم از دستش بگریزم. نمی‌توانم از خودم فرار کنم» او دو بار اقدام به خودکشی کرد. بار اول خود را در رودخانه مَرن غرق کرد اما دست بر قضا یک قایقران جان او را نجات داد. آنان که خودکشی می‌کنند و لحظه آخر از مرگ می‌گریزند معمولاً تجربه تلخ جان کندن آنچنان بیم و هراس در دلشان می‌اندازد که دیگر دست به تکرار خودکشی نمی‌زنند اما گویا صادق هدایت بین تجربه اول خودکشی تا زمانی که با استنشاق گاز آشپزخانه آپارتمان کوچکی در خیابان شامپیونه پاریس دست به مرگ خودخواسته زد و از دنیا رفت، جز به مرگ نمی‌اندیشید. او باور داشت:«کسی تصمیم به خودکشی نمی‌گیرد، خودکشی با بعضی‌ها هست. در خمیره و سرشت آنهاست. نمی‌توانند از دستش بگریزند»
معمولا نویسندگان و اهل هنر و قلم، روحیه حساس و شکننده‌ای دارند. ویرجینیا وولف، نویسنده صاحب‌نام انگلیسی طی جنگ‌های اول و دوم جهانی بسیاری از دوستان خود را از دست داد که باعث افسردگی شدید او شد و در نهایت تحت تاثیر اتفاقات تلخ زندگی خود را در رودخانه اوز غرق کرد. ریونوسوکه آکتاواگا، نویسنده ژاپنی که در اواخر عمرش با بی‌خوابی مزمن و ترس از دیوانگی دست به گریبان بود نیز با خوردن مقادیر زیادی قرص سیانور به عمر خود پایان داد. او در یکی از آخرین یادداشت‌هایش نوشته بود: «آیا کسی پیدا نمی‌شود که بی سرو صدا گلوی مرا در خواب بفشارد؟» همین تجربه تلخ، برای ارنست همینگوی معروف هم رخ داد. او مشابه صادق هدایت یک تجربه ناموفق خودکشی در میانسالی و یک تجربه موفق در کهنسالی داشت و خاموش شد. سیلویا پلات هم به خاطر خیانت همسرش مشابه تجربه دوم صادق هدایت، با گاز به زندگی‌اش پایان داد. او سراینده شعر معروف زندگی است که می‌گوید: «مرگ گاهی زود به سراغ آدم ها می‌آید، آنها که عمرشان کوتاه است. اما بعضی از ما زنده نیستیم! مرده‌ایم! چرا که نه زندگی را شناختیم و نه مرگ را! چرا که عشق، آزادی، احساسات، امید، و تعلق را، هرگز نیافتیم! آری! بسیاری از ما، مدت‌ها‌ست مرده‌ایم! پیش از آن که زندگی کنیم!»
سال‌ها پیش از ارنست همینگوی و ویرجینیا وولف، ستارگان دیگری نیز به زندگی خود پایان دادند که سرآمد تمام این نام‌ها، ونسان ونگوگ نابغه هلندی عرصه نقاشی است. در عرصه سینما نیز هیث لجر و رابین ویلیامز، دو بازیگر شناخته شده‌ای هستند که خودکشی کرده‌اند، و البته مریلین مونرو افسانه‌ای که می‌گویند آن‌قدر قرص آرامبخش خورد تا به زندگی‌اش پایان داد. جیمی هندریکش و ایمی واینهاوس نیز موزیسین‌هایی بودند که قبل از آنکه مرگ به سراغشان بیاید خود به استقبال آن رفتند.
در میان چهره‌های ایرانی نیز غزاله علیزاده، نویسنده رمان شناخته شده «خانه ادریسی‌ها» از جمله افرادی است که با مرگ خودخواسته از دنیا رفته است. او که از بیماری سرطان رنج می‌برد بعد از دو بار خودکشی ناموفق، سرانجام در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۵ در روستای جواهرده رامسر، خود را از درختی حلق‌آویز کرد. زهره فکور صبور، بازیگر و آزاده نامداری، مجری تلویزیون، دیگر چهره‌هایی هستند که در سال‌های اخیر به طرز مرموزی از دنیا رفته و شواهد نشان می‌دهد مرگ آنها نیز به نوعی خودکشی بوده است. اما همه این‌ها را گفتیم تا برسیم به کیومرث پوراحمد، خالق «قصه‌های مجید» که اخیراً با مرگ خودخواسته‌اش، بسیار متعجب، مبهوت و البته عزادارمان کرد.
کیومرث پوراحمد یکی از مهم‌ترین فیلمسازان نسل بعد از انقلاب ۵۷ که در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۷۰ فیلم‌ها و سریال‌های موفق و به یادماندنی در کارنامه‌اش ثبت کرده بود، شانزدهم فروردین ۱۴۰۲ در ۷۳ سالگی درگذشت. گزارش شده که او در خانه‌اش در شهرک ساحلی بندر انزلی جان خود را گرفته است. ساعتی پس از درگذشت او، رضا کیانیان از عباراتی مانند «دق کرد» و «خودکشی کرد» برای مرگ دوست و همکارش استفاده کرد و نوشت: کیومرث پوراحمد رفت که رفت که رفت….. دق کرد….. خودکشی کرد….. تسلیت به خانواده ایشان. به خانواده سینما … به خودم.. به همه» هوشنگ گلمکانی، منتقد سینما که از دوستان او بود نیز فوت پوراحمد را این گونه شرح داد: «همین قدر سهمگین و به شکل وحشتناکی شجاعانه از سر افسردگی حاصل از ناامیدی»
اطلاعیه‌ای که مرکز اطلاع‌رسانی پلیس منتشر کرد نیز خبر خودکشی کیومرث پوراحمد را تایید کرد. در این اطلاع آمده است: «در حال حاضر یافته‌های پلیس حاکی از آن است که در کنار جسد مرحوم پوراحمد دست‌نوشته‌ای کشف شده است که متاسفانه حکایت از اقدام وی به خودکشی دارد.»
پس از انتشار این اطلاعیه، نزدیکان پوراحمد و علاقه‌مندان به سینما امیدوار شدند که با دسترسی به دست‌نوشته کارگردان فقید، از دلیل اصلی خودکشی وی آگاهی یابند که دادستان مرکز استان گیلان در رابطه با نامه کشف شده در محل فوت کیومرث پوراحمد گفت: «نوشته‌ای که همراه مرحوم پوراحمد کشف شده، نوشته‌ای کاملاً شخصی، خصوصی و خانوادگی است.» وی اظهار داشت: «عدم انتشار تصاویر دل‌نوشته‌های خانوادگی و خصوصی پوراحمد در بخشی از وصیت نامه وی مورد تاکید قرار گرفته است.» به گفته دادستان مرکز استان گیلان، مرحوم پوراحمد در انتهای این نامه تاکید کرده به غیر از خانواده‌اش کسی از محتوای نامه با خبر نشود و باتوجه به اینکه خانواده مرحوم از محتوای نامه مطلع هستند در صورت صلاحدید محتوای آن را منتشر خواهند کرد.
آخرین فعالیت کیومرث پوراحمد به‌عنوان یک چهره عمومی به حضور فیلم تازه‌اش با نام «پرونده باز است» در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر برمی‌گردد که حاشیه‌های فراوانی به دنبال داشت. او چند روز قبل از شروع جشنواره انصرافش را اعلام کرد و نوشت: «جشنواره فیلم فجر دیگر جشن سینمای ایران نیست، جشن دو سه ارگان خاص است، در این چندساله جشنواره برای من هیچ ارزش و اهمیتی نداشته به خصوص در این سال خونبار و دردناک، با این همه داغی که بر دل داریم دیگر چه جشنی چه جشنواره‌ای؟» خالق قصه‌های مجید همان‌گونه که اعلام کرده بود در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا نکرد و البته مورد انتقاد شدید برخی از رسانه‌های اصولگرا هم قرار گرفت.
پس از حواشی جنجالی جشنواره فیلم فجر، به مدت دو ماه هیچ خبری از پوراحمد منتشر نشد تا اینکه روز ۱۶ فروردین با مرگ ناگهانی‌اش جامعه هنری ایران را به شوک فرو برد...
