دستاوردی به نام گفتگو/ نگاهی به هفته فیلم فرهنگ و هنر در شیراز

شیراز در هفته گذشته میزبان هفته فیلم هنر و تجربه بود که در این برنامه علاوه بر پخش آثار مختلف هنر و تجربه ساخته فیلمسازان داخلی و اکران دو فیلم مطرح خارجی ، چند کارگاه آموزشی در حاشیه آن برگزار شد که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

ایران آرت: نوید جعفری: شیراز به عنوان شهری که به حق نام پایتخت فرهنگی و هنری ایران زمین را بر خود دارد همواره میزبان برنامه های پرشور فرهنگی و هنری بوده است و در این میان اگر جبر زمانه و برخی اتفاقات خارج از جهان هنر نبود قطعا توان این را داشت که هر ماهی در سال میزبان رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری باشد.اکران فیلم ، گالری های تجسمی ، اجرای تئاتر های صحنه و خیابانی و کنسرت های موسیقی در کنار نشست های تخصصی برنامه همیشگی شیراز است و استقبال علاقه مندان و فعالان هر رشته گواهی است بر اینکه همچنان ظرفیت های بالقوه فرهنگ و هنر شیراز و استان فارس به خوبی مورد توجه و حمایت قرار نگرفته است.

پس از برگزاری پاتوق های فیلم و عکس به همت انجمن سینمای جوانان فارس و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ، شیراز در هفته گذشته میزبان هفته فیلم هنر و تجربه بود که در این برنامه علاوه بر پخش آثار مختلف هنر و تجربه ساخته فیلمسازان داخلی و اکران دو فیلم مطرح خارجی ، چند کارگاه آموزشی در حاشیه آن برگزار شد که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

البته همانند همه برنامه ها برخی کارگاه ها مورد اقبال بیشتری قرار گرفت و مخاطبان از یکی دو کارگاه چندان رضایتی نداشتند چرا که در بررسی میدانی صورت گرفته از میان مخاطبان مشخص شد دغدغه اصلی شرکت کنندگان مباحث آموزشی بود که معتقد بودند در دو کارگاه به ان توجه و در دو جلسه دیگر این بحث چندان مورد توجه قرار نگرفته بود که امید است در برنامه ریزی های آینده به این موارد توجه بیشتری شود.در چهار روز برگزاری برنامه به عنوان کارشناس و منتقد در این برنامه حضور داشتم که تجربه ای دلنشین بود  و مرا بر این داشت تا با یادداشتی کوتاه نگاهی به مقوله آثار و اصولا گفتمان نقد داشته باشم:

جلسات نقد و بررسی آثار با محوریت گفتگو و بررسی از نخستین روز آغاز و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و گمان می کنم رسیدن به گفتگو و شنیدن نظرات یکدیگر یکی از اصلی ترین دستاوردهای این برنامه بود ‌با هماهنگی صورت گرفته با دوستان انجمن سینمای جوان ، قرار بر این شد تا جلسات نقد و بررسی به شکلی متفاوت برگزار شود.محوریت این جلسات بر این اصل استوار بود که قطعا نقدهای مکتوب هر فیلم در فضای مجازی و نشریات و همچنین در سایت هنر و تجربه در دسترس عموم علاقه مندان است و چه بهتر که این جلسات به محلی برای گفتگو و در اختیار قرار دادن تجربه متقابل فیلمساز و مخاطب بدل شود.خوشبختانه اکثریت کارگردانان حاضر در این جلسات از فرصت به دست آمده برای ارتباط مستقیم و کسب تجربه از سوی مخاطب تخصصی سینما استفاده کردند و جلسات نقد و بررسی به جز یکی از آثار با همین رویه تا روز پایانی ادامه داشت.

در هفته فیلم هنر و تجربه آثاری همچون فیلم : دوار ، صحنه آخر ، ایمو ، مهاجران ، مشق امشب و کاپیتان من و حرف آخر  با حضور کارگردانان و دو فیلم پسر انسان و مقیمان ناکجا بدون حضور کارگردانان به نقد و بررسی گذاشته شد.دو فیلم فلینی هرگز پایان نمی یابد و روح پیتر سلرز نیز به اکران در آمد.همچنان ضعف فیلمنامه نویسی به عنوان بزرگترین معضل در سینمای ایران چه در بخش حرفه ای ، چه تجربی و چه در ساختار فیلم کوتاه و بلند وجود دارد و به پاشنه آشیل اکثر آثار بدل شده است.اکثر آثار اکران شده در این برنامه دچار همین مشکلات فیلمنامه بودند و برخی آثار ظرفیت فیلمنامه هایشان در حد آثار کوتاه بود که به سختی خود را برای فیلم بلند اماده کرده بودند ، و حتی بودند آثاری که از حجم بسیار اتفاقات و رویدادها ضربه خوردند چرا که محتوای اثر بیش از یک اثر ۸۰ یا ۹۰ دقیقه‌ای بود.

عدم توجه به شرایط اجتماعی و نگاه مخاطب نیز در چند اثر به چشم می خورد، عدم درک نگاه عمومی جامعه و یا یکسویه نگری به موضوع باعث شده بود مخاطب نتواند آنطور که باید با فیلم همراه شود.گویی برخی کارگردانهای سینمای ایران همچنان در فهم ضرورت و دغدغه دچار مشکل هستند و نتوانستند رابطه درستی میان ضرورت و تولید پیدا کنند.در نتیجه گاهی موضوع فیلم متناسب با فضای دهه های پیشین و برآمده از جهان بینی فیلمساز می شود و گاهی آنقدر فریفته امکانات که تناسبی میان ایده و اجرا دیده نمی شود.هرچند که برخی آثار این دوره اگرچه دچار ضعف های فنی بودند اما به دلیل نگاه و گسترش خوب فیلمساز توانستند ارتباط موثر تری با مخاطب برقرار کنند چرا که دغدغه مورد نظر فیلمساز بخشی از ضرورت جامعه و طبیعتاً بخشی از نگاه مخاطب بود.نکته دیگر عدم توجه به زمان بندی مناسب در رویداد و داستان برخی فیلمها بود، اضافه گویی ها و برخی صحنه هایی که می توانست به راحتی حذف شود اما به دلیل دلبستگی فیلمساز در تدوین نهایی حذف نشده بود تا ریتم کلی اثر دچار مشکلات جدی شود به صورت جدی می توان گفت تمام آثار اکران شده قابلیت یک تدوین مجدد و حذف بسیاری از اضافات را دارند.

یکی دیگر از اتفاقات خوب در انتخاب آثار ، تنوع آنها بود ، در هفته فیلم هنر و تجربه شیراز انواع فیلمها وجود داشت، از فیلمهایی که با امکانات و بازیگران حرفه ای بهره برده بودند تا آثاری ساده و بهره مند از رویدادهای ساده ، از سینمای مدرن ، داستانگو ، مستند ، آثاری متفاوت در روایت و فرم و حتی نوآورانه که قطعا یکی از اهداف هنر و تجربه حمایت از چنین آثاری است.و نکته پایانیهمچنان در نقد و شنیدن نظرات مختلف گاهی دچار مشکل هستیم، در طول جلسات نقد و بررسی  با دو نمونه کارگردان روبرو شدم بخشی که به راحتی صحبت های مخاطبش را می شنود ، آن را تحلیل می کند و بی ذره ای رنجش آنچه را که نظر شخصی مخاطب است را ارج می نهد و سئوالاتش را با فراغ بال پاسخ می گوید و در مقابل تلاش می کند این مواجهه را به عنوان درسی برای آینده فعالیتش در ذهن ذخیره و به کار ببندد.در مقابل فیلمسازی که تصور می کند در همین یکی دو تجربه اش دست به خلق شاهکار زده ، تشویق ها را زیادی جدی گرفته و تاب مواجهه با نظر مخالف را ندارد و در پی هر نظر شخصی تنها به دنبال توجیه می گردد و نمی خواهد بپذیرد که هر اثر هنری علاوه بر نقاط قوت نقاط ضعفی دارد که دانستن و توجه به آن قطعا منجر به بهبود کارهای آینده می شود.هرچند جای گفتگو ندارد که به نسبت سالها قبل اگرچه همچنان شاهد مقاومت در مقابل نقد سازنده هستیم اما در حال تجربه وضعیت بهتری هستیم و هرچه می گذرد فضای نقد بیشتر از قبل جای خود را در فضای فرهنگی و هنری ما باز کرده است.به امید روزی که درک کنیم نقد و بررسی لازمه پیشرفت هر پدیده ای در جهان ماست و پیشرفت های جهان قطعا مدیون نقد و تحلیل و بررسی های دلسوزانه است.

سپاس ویژه از دوستان و همراهان عزیز در برگزاری هفته هنر و تجربه شیراز عزیزان انجمن سینمای جوانان فارس و گروه سینمایی هنر و تجربه و همچنین همدلی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس