هنر را به اوقات فراغت کودکی پرتاب نکنیم/گلاره افشارنژاد و شش هنرمند از نخستین جشنواره تجسمی 5 تا 12 ساله می گویند

هنرکده لنا دست به ابتکار جالب توجهی زده است که می تواند بستری تازه برای ترویج هنرهای تجسمی و توجه خانواده ها به جادوی تربیتی پرورشی کودکان باشد.

ایران آرت :تابستان از راه می‌رسد مبحث تکراری اوقات فراغت فرزندان، همه دغدغه والدین می‌شود، دقیقا در چنین زمان‌هایی شرکت در کلاس‌های هنری به یکی از سرفصل‌های پیشنهادی بدل می‌شود حال آنکه چنین نگاه شتاب زده و فصلی به هنر، نقش این اکسیر شفابخش در تربیت نسل نو را به حاشیه می‌راند.

نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" با نمایش بیش از 100 اثر نقاشی در هنرکده "لنا" در پی یادآوری چنان اهمیتی بود؛  کارگاه‌های آموزشی برای کودکان و نشست‌های تخصصی برای والدین و نیز ورک شاپ‌های مشترک کودک و والدین تلاش کردند در کنار بخش شاد و سرخوشانه جشنواره نقاشی، ضرورت حضور هنر در متن زندگی کودک را به مادران و پدران متذکر شود.

گزارش زیر نگاهی اجمالی دارد به دیدگاه‌های متخصصان هنر کودک که با برپایی کارگاه‌های تخصصی در این رویداد خاص پذیرای کودکان و نوجوانان بودند.

سعی داریم همه کودکان و نوجوانان را به عرصه تجسمی دعوت کنیم

گلاره افشارنژاد، دبیر جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" غیر رقابتی بودن این رویداد هنری در عرصه کودک و نوجوان را نقطه مثبت آن خواند و در این باره گفت: غیر رقابتی بودن نکته مهم و کلیت این جشنواره بود زیرا این نکته علی رغم شعارهایی که مدام می‌شنویم، کمتر رخ می‌دهد لذا تمام تلاش ما بر این بود تا بتوانیم نگاه غیر مسابقه‌ای را در این عرصه ایجاد کنیم.

وی افزود: به جرات می‌توان گفت که این برنامه نخستین جشنواره غیر رقابتی کودک و نوجوان است به همین خاطر تمام سعی ما این بود که به افراد فرصتی دهیم تا بدانند که همه رویدادهای هنری رقابتی نیست.

دبیر جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" سطح آثار ارسالی را قابل توجه خواند و اظهار کرد: به نظر من سطح آثار ارسال شده بسیار متفاوت بود و آن را بسیار دوست داشتیم زیرا اساسا همین تفاوت را می‌خواستیم.

افشارنژاد ادامه داد: ما سعی داشتیم در این جشنواره همه کودکان و نوجوانان را به عرصه تجسمی دعوت کنیم و بگوییم که الزامی برای حضور صرفا افراد آموزش دیده نیست هر چند که می‌توان تفاوت‌ها را بین افراد آموزش دیده و ندیده در کارها کاملا دید و لمس کرد اما مساله حضور همگانی کودکان و نوجوانان بود.

وی تنوع موضوعی را در آثار جشنواره قابل لمس دانست و بیان کرد: در این جشنواره به طور کلی گروه سنی 5 تا 12 مد نظر قرار گرفت که ما آنها را به دو گروه سنی 5 تا 8 و 8 تا 12 سال تقسیم کردیم لذا تنوع موضوعی گسترده‌ای با توجه به اینکه ما موضوعی را اعلام نکردیم، در آثار دیده می‌شد. در واقع تعداد زیادی از کارها الگوهای جا افتاده‌ای است که همه ما می‌شناسیم اما موضوعات تقسیم‌بندی خاصی نداشت و بسیار گسترده بود.

دبیر جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" در خصوص برگزاری کارگاه خلاق داستانی در حاشیه این جشنواره گفت: این کارگاه دو سال است که در گالری لنا برگزار می‌شود. ما در این کارگاه مساله را با یک داستان شامل یک مستند یا کتاب و ... آغاز می‌کنیم تا کار همزمان با پیش بردن داستان به سمت جلو حرکت کند.

افشارنژاد افزود: در این کارگاه‌ها که گاهی چند جلسه به طول می‌انجامد، انتهای کار کاملا باز است و خود بچه‌ها در پایان‌بندی آن نقش دارند و تعیین می‌کنند که چه چیزی رخ دهد. در واقع ما سعی کردیم همه آموزش‌ها را در این فضا ایجاد کنیم تا به جای تمرین و کارهای کلیشه‌ای کودکان خلاقیت خود را از طریق داستان شکوفا کنند اما نکته جالب در این کلاس‌ها این است که معلم و شاگرد همزمان به سمت جلو حرکت می‌کنند و به نتیجه دست می‌یابند.

بر اساس این گزارش، حضور کودکان و بحث و تبادل نظر آنان در کنار آثاری که به نمایش گذاشته شده بودند نیز از دیگر بخش‌های جالب جشنواره نقطه به شمار می‌رود.

جشنواره نقطه در شکل‌گیری اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان موثر است

دکتر جزایری، هنرمند تصویرساز و یکی از معلمان هنر کودک نیز با اشاره به فضای مثبت ایجاد شده در جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" درباره اجرای کارگاه "نگرشی بر هنر کودک" در حاشیه این جشنواره گفت: متاسفانه فعالیت‌های کودکان در کشور ما چندان جدی گرفته نمی‌شود این در حالی است که به همه ثابت شده که فعالیت‌های هنری می‌تواند زمینه رشد را به نحو احسنت در کودکان ایجاد کند اما متاسفانه عرصه هنر کودکانه در ایران حقیر دیده شده است.

وی افزود: حضور عرصه‌های خصوصی در بخش هنر کودک و نوجوان جای خوشحالی دارد و نکته قابل توجهی است چرا که ما به این نتیجه رسیده‌ایم که هنر یک درس پایه‌ای است که می‌تواند به کمک سایر دروس بیاید لذا وجود این کارگاه‌ها صرفا بر اساس مساله استعدادیابی نیست و کمک به رشد سایر بخش‌های وجودی کودک است.

جزایری افزود: برگزاری کارگاه‌هایی نظیر "نگرشی بر هنر کودک"  سبب می‌شود که والدین به آگاهی لازم در این عرصه دست یابند لذا این اقدامات سبب می‌شود که اطلاعات به شکل مشاوره ارائه شود و فضای بهتری برای رشد کودکان و نوجوانان در خانه به وجود آید.

وی برگزاری جشنواره نقطه به همت هنرکده لنا را، اتفاق مثبتی در راستای شکل‌گیری اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان خواند و گفت: همین که بچه‌ها در این جشنواره، آثار خود را بر دیوار گالری می‌بینند، اتفاق خوبی است که باعث ایجاد اعتماد به نفس در آنان می‌شود ضمن اینکه ما در بحث هنر کودک و نوجوان باید درک درستی فضای ذهنی آنان داشته باشیم و اجازه دهیم که فضای کودکانه را تجربه کنند.

موسیقی در رشد نظم و انضباط اجتماعی کودکان موثر است

نیلوفر رادمند، مربی کارگاه ریتم و هنر "لنا"، نیز نقش موسیقی را در رشد نظم و انضباط اجتماعی کودکان و  نوجوانان موثر خواند و در این باره گفت: ما سعی داریم که در این کارگاه بازی‌های ریتمیکی ایجاد کنیم تا به وسیله آن مباحث موسیقایی در قالب بازی و قصه به کودکان آموخته شود چرا که موسیقی در دنیای امروز امر بسیار مهمی است.

وی افزود: موسیقی علاوه بر افزایش خلاقیت کودکان می‌تواند به آنها نظم ببخشد چرا که موسیقی در زمان رخ می‌دهد لذا من فکر می‌کنم که این کارگاه می‌تواند در عرصه نظم اجتماعی برای کودکان مفید باشد.

رادمند تصریح کرد: امروز ثابت شده که موسیقی حس شنوایی کودکان را تقویت می‌کند لذا برگزاری چنین کارگاهی می‌تواند علاوه بر رشد خلاقیت کودکان و نظم بخشیدن به آنها در رشد ارگانیسم شنوایی آنها موثر باشد.

جشنواره‌هایی نظیر "نقطه" می‌توانند نقش موثری در عرصه تجسمی کشور داشته باشد

محمد لقمانیان، مربی آموزش کارگاه "دست‌ورزی و شعبده" نیز برگزاری چنین کارگاه‌هایی را عامل مهمی در رشد خلاقیت کودکان و نوجوانان دانست و در این باره گفت: در این کارگاه ترفندهای تردستی و شعبده‌بازی به بچه‌ها آموزش داده می‌شود در واقع در این بخش ما به بچه‌ها می‌آموزیم که با ساده‌ترین وسایل موجود بتوانند یک کار خاص و جادویی انجام دهند. این مساله علاوه بر افزایش اعتماد به نفس کودکان در رشد خلاقیت آنها نقش موثری دارد و به آنها می‌آموزد که بتوانند در جمع به درستی صحبت و اجرا کنند.

وی افزود: تردستی و شعبده‌بازی در خانواده‌ها مساوی با کارهایی نظیر ظاهر کردن کبوتر و خرگوش است در حالی که ما سعی داریم که درون این کارگاه دید تازه‌ای را برای کودکان ایجاد کنیم تا در راستای آن بتوانند به خلق آثار تازه با استفاده از وسایل ساده دست یابند. در واقع تردستی کمک می‌کند که هوش کودکان بیشتر رشد کند و تخیل آنها بیشتر جلوه پیدا کند.

لقمانیان برگزاری جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" را اتفاق مثبتی خواند و گفت: اصولا من معتقدم که جشنواره‌هایی نظیر "نقطه" می‌تواند نقش موثری در عرصه تجسمی کشور داشته باشد.

وی افزود: غیر رقابتی بودن نکته بسیار مهمی در جشنواره "نقطه" است که آن را بسیار می‌پسندم و معتقدم که جشنوارهای اینچینی کمک شایانی به آشنایی خانواده‌ها با عرصه‌های هنری خواهد داشت.

تاثیرات هنر را به صورت عمیق می‌توان در دوران بزرگسالی افراد دید

کیوان عسگری، هنرمند و معلم هنر کودک با اشاره به اهمیت آموزش و پرورش هنر در دوران کودکی در این باره گفت: آموزش و پرورش خلاق در زمینه هنر نقش بسیار مهمی در رشد ابعاد مختلف وجودی کودک دارد به نحوی که می‌تواند رشد احساسی و عقلی کودک را دگرگون کند.

وی برگزاری نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" را اتفاق مثبتی خواند و در این باره افزود: به نظر من هر جشنواره‌ای که در ارتباط با کودک شکل می‌گیرد، اتفاق مثبتی در راستای رشد این عرصه است و می‌تواند بسیار موثر عمل کند زیرا اهمیت هنر در دوران کودکی امروزه امری بدیهی و مهم است.

این هنرمند نقاش در خصوص برگزاری نشست تخصصی"هنر حیاتی‌ترین ابزار رشد در کودکان" در حاشیه نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" برای والدین گفت: تاثیرات هنر را به صورت بدیهی و عمیق می‌توان در دوران بزرگسالی افراد دید زیرا کودکی که در زمینه هنر آموزش و پرورش خلاق را گذرانده، نتایج بهتری را در زمینه تمرکز و توجه از خود نشان می‌دهد.

عسگری ادامه داد: من معتقدم که کودکانی که آموزش خلاق را می‌گذرانند بیشتر می‌توانند به خود عشق و علاقه داشته باشند و صبوری و استقامت بیشتری از خود نشان می‌دهند ضمن اینکه نگرش گسترده‌تری را نیز در حین مشکلات از خود نشان می‌دهند چرا که هنر سبب می‌شود که افراد بتوانند بینشی چند وجهی را به دست آورند.

وی حضور بخش‌های خصوصی نظیر گالری "لنا" در برنامه‌های هنری کودک و نوجوان را باعث خرسندی خواند و بیان کرد: همین که فضاهای خصوصی وارد عرصه هنر کودک و نوجوان شده‌اند، اتفاق بسیار خوبی است که من فکر می‌کنم به ایجاد فضای سالم آموزشی بیانجامد.

این هنرمند تصریح کرد: بدیهی است که کودکان و نوجوانان برای هر کشوری سرمایه هستند لذا بسیار مهم است که این سرمایه‌ها علاوه بر رشد در زمینه علمی، بتوانند در زمینه روانی و احساسی نیز رشد کنند زیرا رشد فرهنگ در هر کشوری پیامدهای مثبتی را در عرصه‌های مختلف به دنبال خواهد داشت.

مهمترین موضوع جشنواره "نقطه" فرهنگ‌سازی برای والدین است

 هادی حسنعلی، نویسنده و کارگردان تئاتر درباره برگزاری نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" گفت: این جشنواره نقطه آغاز یک رویداد بسیار خوب است چرا که مهمترین هدف ما تاثیرگذاری روی خانواده‌هاست چرا که این عرصه هنوز در کشور ما بسیار نوپاست لذا این رویداد یک تجربه مثبت به شمار می‌رود که امیدواریم به سمت رشد بیشتری حرکت کند.

وی افزود: متاسفانه به نظر می‌رسد که وضعیت آموزش هنر در کشور ما چندان به روز شده نیست البته نمی‌توان منکر اقدامات مثبتی که در عرصه نشر و تالیف آثار کودک و نوجوان شده است، بود اما این مشخص است که زیرساخت‌ها در این عرصه هنوز کهنه است.

این هنرمند در خصوص برگزاری نشست تخصصی "با اثر هنری کودکان خود چگونه برخورد کنیم؟" در حاشیه نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" اظهار کرد: بدیهی است که مهمترین موضوع در این جشنواره فرهنگ‌سازی برای والدین است لذا ما سعی کردیم که در نشست حاشیه‌ای این جشنواره بر مسائل مختلفی نظیر نحوه برخورد والدین با آثار کودکان و نوجوانان تمرکز کنیم.

حسنعلی ادامه داد: در این نشست ما سعی کردیم که به والدین بیاموزیم که در مواجهه با اثر فرزند خود باید چه مواجهه‌ای داشته باشند چرا که تشویق غیرواقعی و بیش از اندازه نیز می‌تواند سبب شود که کودک صرفا بر اساس تعاریف و تشویق‌ها به خلق اثر هنری بپردازد و کمتر سعی کند که احساس خود را نشان دهد.

وی افزود: در واقع باید نحوه برخورد والدین با فرزندان خود و اثر هنری آنها به نحوی باشد که کودک بتواند خود را نیز ابراز کند در واقع ما سعی داشتیم که در این نشست به والدین بگوییم که تاییدیه زیاد و نامناسب نیز می‌تواند انگیزه‌های درونی هنری کودک را برای بیان خود کمرنگ کند.

این هنرمند، افزایش سطح سواد بصری کودک را از جمله اهداف دیگر این جشنواره خواند و اظهار کرد: ما سعی کردیم که در قالب این جشنواره سواد بصری خانواده‌ها و والدین را افزایش دهیم تا بتوانند خوانش بهتری نسبت به آثار فرزندان خود داشته باشند.

جشنواره "نقطه" یک کار جدید و آگاهانه است

سرپرست گروه هنری شهرزاد، نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" را یک حرکت جدید و آگاهانه خواند که توانسته کودکان را به کار گروهی و مشارکت در فضایی غیر رقابتی تشویق کند.

حسین راستی، ضمن تاکید بر اهمیت هنر در دوران کودکی و نوجوانی، برگزاری نخستین جشنواره تجسمی کودک و نوجوان "نقطه" را یک اتفاق مثبت خواند و در این باره گفت: از نظر من جشنواره "نقطه" یک حرکت جدید و آگاهانه است چرا که با نگاهی کاملا غیر رقابتی این رویداد شکل گرفته است.

وی افزود: غیر رقابتی بودن جشنواره "نقطه" سبب شده که کودکان و نوجوانان بتوانند به شکلی دوستانه کنار هم بودن و اجرای یک کار مشترک را تجربه کنند.

سرپرست گروه هنری شهرزاد تاکید کرد: حضور متخصصان و نگاه علمی به مقوله کودک و نوجوان مساله‌ای است که در جشنواره نقطه مرکزیت دارد لذا من فکر می‌کنم در این رویداد بچه‌ها به دور از قضاوت و رقابت توانستند در یک فضای تعامل و دوستانه علاوه بر رشد خلاقیت به سمت هنر متمایل شوند.

راستی در خصوص برگزاری نشست تخصصی "کودکان و دنیای دیجیتال، چالش‌ها و فرصت‌ها" گفت: در این نشست ما تمام تلاش خود را به کار بردیم تا بتوانیم والدین را از فضای مجازی شامل نرم افزارها و سخت افزارها آگاه کنیم تا بدانند کودکان در این فضا ممکن است با چه تهدیدهایی مواجه شوند.

وی ادامه داد: ما سعی کردیم که به خانواده‌ها ابعاد مختلف عرصه دیجیتال را بیاموزیم تا بدانند که این حوزه چه امکاناتی در اختیار کودکان قرار می‌دهد و بتوانند فرصت‌ها را به تجربه‌های جدیدتری تبدیل کنند چرا که امروز این فضا می‌تواند به کودکان و نوجوانان کمک کند تا علاوه بر شناختن دنیای خود به آموختن مسائل مورد نیاز بپردازند زیرا امروزه این عرصه در آموزش نقش موثری را ایفا می‌کند.

سرپرست گروه هنری شهرزاد افزود: ما در گروه قصه‌گوی دیجیتال شهرزاد سعی داریم که به دنیای درون قصه‌ها از طریق فضای دیجیتال بپردازیم چرا که امروزه فضای مجازی امکان ابراز کردن را برای هر فردی از طریق صوت و تصویر فراهم آورده است لذا شعار ما این است که "هر آدمی قصه‌ای برای گفتن و شنیدن دارد".

راستی فضای مجازی را فرصت مناسبی برای بیان درونیات افراد خواند و گفت: در دنیای امروز ابزارهای دیجیتال ابزاری را فراهم کرده‌اند که به وسیله آن افراد می‌توانند به بیان خود بپردازند لذا امروزه این عرصه نظیر قلم یک ابزار بیانی است که می‌توان از آن به نحو احسنت و با دیدگاهی کاملا باز و آگاهانه بهره برد.

نخستین جشنواره هنر کودک و نوجوان ویژه 5 تا 12 ساله‌ها در هنرکده "لنا" واقع در اتوبان صدر، بلوار کاوه شمالی، ابتدای روشنایی غربی ، پلاک 14 برگزار شد.