هنرمندان امارات
موسی الحلیان؛ چشمانداز سوررئالیستی هنرمند اماراتی از شکنندگی
در صحنهای هولناک که تقدیر آسمانی با شکنندگی زمینی درهم میآمیزد، نقاش اماراتی موسی الحلیان در اثر نقاشی اسب (۱۹۹۶) چیزی فراتر از سقوط دو اسب را به تصویر میکشد؛ او سنت، هویت و پایداری را در جهانی که دستخوش تغییرات اجتنابناپذیر است، مجسم میکند.
ایران آرت : رسانه هنر خاورمیانه ArtDayMe نوشته است : وقتی اسبها در جهان موسی الحلیان فرو میافتند، صرفاً به زمین نمیکوبند—بلکه به قلمرو تمثیل فرود میآیند.
نقاشی اسب ، که در سال ۱۹۹۶ توسط هنرمند اماراتی موسی الحیان خلق شد، شاهکاری در نقاشی رنگ روغن روی چرم است که یکی از پرآوازهترین نمادهای میراثی را به تصویری سوررئالیستی بدل میکند.
بوم نقاشی—غیرمتعارف در استفاده از چرم—روغنها را در خود جذب میکند و سطحی بافتمند و تقریباً زنده پدید میآورد.
در این بستر، دو اسب در میانه سقوط ظاهر میشوند؛ پیکرهایشان با خاکستریها و آبیهای فلزی شکل گرفته، و همچون آثار باستانی پیچخوردهاند. شهابی بالای سرشان معلق است و دود و مایعی کمرنگ در پایین صحنه گرد آمده است؛ ترکیبی که حال و هوایی کیهانی میآفریند.
پالت رنگی اثر محدود اما قدرتمند است: خاکستریهای سرد، آبیهای ملایم و سفیدهای خاموش فضایی قمری ایجاد میکند؛ حیاتی را از اسبها میزداید و آنها را شبحوار، فسیلگونه و معلق میان زندگی و ویرانی نشان میدهد.
تضاد نمایشی میان سایه و نور، تراژدی تصویر را شدت میبخشد و حس اجتنابناپذیری را که در سراسر اثر جاری است، تقویت میکند.
نمادگرایی در مرکز آثار الحلیان قرار دارد. در سنتها، اسب همواره نمادی جاودانه از آزادی، نجابت و سرزندگی است. اما اینجا، فروپاشی این مخلوق نجیب تنها به شکنندگی جسمانی اشاره ندارد؛ بلکه فرسایش آرمانها را زیر بار تاریخ، پیشرفت یا سرنوشت یادآور میشود.
شهاب، در همین حال، نیروهایی بزرگتر از زندگی را مجسم میکند—چه تقدیر کیهانی، چه دگرگونی اجتماعی—که بیرحمانه فرود میآیند.
در بستر گستردهتر تاریخ هنر، نقاشی اسب الحلیان با دگرگونیهای رویایی سوررئالیستهای اروپایی چون سالوادور دالی یا ماکس ارنست همخوانی دارد. اما برخلاف سوررئالیسم غربی که غالباً از ناخودآگاه مایه میگرفت، اسبهای الحلیان ریشه در حافظه فرهنگی دارند. آنها همچون استعارههایی زنده، تلاش اماراتیها را برای آشتی دادن سنت با دگرگونیهای شتابان اواخر قرن بیستم مجسم میکنند.
الحلیان زمانی گفته بود: «با نقاشی اسبها به جای انسانها، از مسائلی چون تبعیض و نژادپرستی میگریزم»—تصمیمی که وابستگی نمادین او به این حیوان را بهعنوان جانشینی جهانی برای وجود انسانی برجسته میکند.
موسی الحلیان متولد ۱۹۶۹ در دبی است و از چهرههای شاخص نقاشی سوررئالیستی امارات و عضو باسابقه انجمن هنرهای تجسمی امارات به شمار میرود. او از سال ۱۹۸۴ به نمایش آثار خود پرداخت و تاکنون در رویدادهای مهمی چون بینال شارجه، بینال بنگلادش (۲۰۱۵) و پاویون امارات در بینال ونیز حضور داشته است. تلاشهای او با جوایزی چون جایزه نوآوری EWA (۲۰۱۲) و برنامه تعالی دولت دبی (۲۰۱۳) تقدیر شده است.
نقاشی اسب همچنان یکی از برجستهترین آثار او در دهه ۱۹۹۰ باقی مانده است—دورانی که هنرمندان اماراتی در حال کاوش در تنشهای میان مدرنیته و میراث بودند. این اثر در عین تراژیک بودن، شکوهی یادمانی دارد؛ تأملی شاعرانه بر شکنندگی و پایداری فرهنگی.
